Trampın Asiya səfəri nəyə işarə edir? - AÇIQLAMA

ABŞ Prezidenti Donald Tramp oktyabrın sonunda Yaponiyaya, daha sonra isə Cənubi Koreyaya səfər edəcək. Bu tur həm regional, həm də qlobal siyasət baxımından diqqət çəkir. Çünki Vaşinqton uzun illərdir Asiya-Sakit okean regionunu xarici siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi müəyyənləşdirib. ABŞ-nin bölgədəki hərbi bazaları, təhlükəsizlik ittifaqları və iqtisadi tərəfdaşlıqları nəzərə alındıqda, Trampın səfərinin həm simvolik, həm də strateji əhəmiyyət daşıdığı aydın görünür.

Məlumata görə, Tramp Yaponiyada Baş nazir Fumio Kişida ilə görüşəcək. Tərəflərin əsas müzakirə mövzuları müdafiə əməkdaşlığının gücləndirilməsi, regional təhlükəsizlik, həmçinin Çinlə bağlı artan gərginlik olacaq. Tokio Vaşinqtonla birgə yeni texnologiyalar və enerji sahəsində də tərəfdaşlığın genişləndirilməsində maraqlıdır.

 

Cənubi Koreyada isə Prezident Yun Suk Yol ilə görüş planlaşdırılır. Burada gündəlikdə əsas mövzu Şimali Koreyanın nüvə proqramı və raket sınaqları olacaq. Həmçinin, iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlıq və müdafiə sənayesi sahəsində birgə layihələrin müzakirəsi gözlənilir. Seul Vaşinqtonla təhlükəsizlik zəmanətlərini daha da möhkəmləndirməyi hədəfləyir.

 

Qeyd edək ki, Asiya-Sakit okean regionu hazırda beynəlxalq siyasətin ən gərgin mərkəzlərindən biridir. Bir tərəfdən, ABŞ ilə Çin arasında artan rəqabət, digər tərəfdən, Şimali Koreyanın nüvə proqramı regional təhlükəsizliyi risk altında saxlayır. Bu mənzərədə Yaponiya və Cənubi Koreya Vaşinqton üçün əsas strateji tərəfdaşlardır.

Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Züriyə Qarayeva bildirib ki, ABŞ liderinin ardıcıl olaraq Asiya ölkələrinə səfəri Vaşinqtonun regiondakı siyasətinin prioritetlərinə işarədir:

 

 

“Trampın Yaponiyaya və Cənubi Koreyaya səfərləri təsadüfi deyil. ABŞ Çinlə güclənən rəqabət fonunda ənənəvi müttəfiqləri ilə əlaqələri daha da gücləndirməyə çalışır. Eyni zamanda, son illərdə yaranmış gərginliklər səbəbindən münasibətlərin normallaşdırılması ehtiyacı da var. Bu baxımdan səfərlər həm mövqelərin möhkəmləndirilməsi, həm də əlaqələrin bərpası məqsədi daşıyır”.

 

Ekspertin sözlərinə görə, Yaponiya və Cənubi Koreya Vaşinqton üçün yalnız təhlükəsizlik baxımından deyil, həm də iqtisadi əməkdaşlıq nöqteyi-nəzərindən xüsusi əhəmiyyət kəsb edir:

 

“Tokio ilə əməkdaşlıq ABŞ üçün iki istiqamətdə vacibdir. Birincisi, müdafiə sahəsində koordinasiyanın artırılması, ikincisi isə iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi. Seul ilə isə əməkdaşlıqda əsas məsələ Şimali Koreya faktorudur. ABŞ Seul ilə təhlükəsizlik sahəsində koordinasiyanı gücləndirməklə həm regionda mövqelərini möhkəmləndirmək, həm də Şimali Koreyadan qaynaqlanan təhdidlərə qarşı birgə strategiya qurmaq istəyir”.

 

Politoloq vurğulayıb ki, Trampın Asiya turunu yalnız “mövqeləri gücləndirmək” və ya yalnız “münasibətləri normallaşdırmaq” prizmasından dəyərləndirmək düzgün olmaz:

 

“Bu səfərlər hər iki məqsədi özündə birləşdirir. ABŞ həm hərbi-siyasi dayaqlarını möhkəmləndirməyi, həm də müttəfiqlərlə münasibətlərdə yığılan problemləri aradan qaldırmağı hədəfləyir. Bununla da Vaşinqton regionda həm rəqabət, həm də əməkdaşlıq müstəvisində öz mövqeyini gücləndirmək niyyətindədir”.

 

Firuzə Əliyeva
Sfera.az