Terror təşkilatlarını hansı ölkələr maliyyələşdirir? - SİYAHI
Son onilliklər ərzində beynəlxalq təhlükəsizlik üçün əsas təhdidlərdən biri terrorizmin artması və yayılması olub. Bu təhdidin daha da dərinləşməsində terror qruplarına birbaşa və ya dolayı yollarla dəstək verən bəzi dövlətlərin rolu danılmazdır. Belə dəstək formaları maliyyə yardımı, silah təminatı, sığınacaq vermə və ya siyasi müdafiə ilə özünü göstərə bilər.
Terror təşkilatlarına dəstək göstərən dövlətlər həm regional sabitliyə, həm də beynəlxalq sülhə ciddi zərbə vururlar.
Beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə ekspertlər bildirirlər ki, dövlətlərin terror təşkilatlarına göstərdiyi dəstək təkcə bu qrupların fəaliyyət dairəsini genişləndirmir, həm də beynəlxalq hüququn pozulması anlamına gəlir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi 1373 saylı qətnaməyə əsasən, bütün dövlətlər terrorizmin maliyyələşdirilməsinin qarşısını almaq və bu məqsədlə hər cür yardımı dayandırmaq öhdəliyini daşıyır.
Sfera.az terrorçuluğu dəstəklədiyinə dair beynəlxalq aləmdə tənqid olunan əsas ölkələr və bu dəstəyin nəticələri araşdırıb.
Terrora dəstəkdə ittiham olunan əsas ölkələrdən biri İrandır.
Belə ki, ABŞ Dövlət Departamenti tərəfindən “terroru dəstəkləyən əsas dövlət” kimi siyahıya salınan İran, xüsusilə “Hizbullah” və “Həmas” kimi təşkilatlara verdiyi dəstəyə görə tənqid edilir. İran bu qrupları “müqavimət hərəkatı” adlandırsa da, Qərb ölkələri onları terror təşkilatları kimi tanıyır. İranın bu qruplara hərbi və maliyyə dəstəyi göstərməsi, bölgədə İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətləri daha da gərginləşdirib.
Pakistan
Pakistan, xüsusilə Əfqanıstan və Hindistanla əlaqəli terror hücumları fonunda ittiham olunur. “Taliban”, “Haqqani şəbəkəsi” və “Ləşkər-i-Tayyiba” kimi qrupların Pakistan ərazisində fəaliyyət göstərdiyi və bəzən dövlət strukturlarının onlara göz yumması iddiaları beynəlxalq ictimaiyyətin narahatlığına səbəb olub.
Sözügedən siyahıda Qətərin də adı var.
Qətər son illərdə bəzi islamçı qruplara, o cümlədən “Müsəlman Qardaşları” və bəzi Suriyadakı müxalif islamçı fraksiyalara verdiyi maliyyə dəstəyi ilə gündəmə gəlib. Bu dəstək Qətəri bölgədə digər ərəb dövlətləri ilə ziddiyyətə salıb və 2017-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanı başda olmaqla bir neçə ərəb ölkəsinin Qətərlə diplomatik əlaqələri kəsməsinə səbəb olub.
Şimali Koreya da bu ölkələr arasındadır.
Şimali Koreya birbaşa terror təşkilatlarına dəstək verməkdənsə, silah və texnologiya ixracı ilə dolaylı yollarla bu prosesə qoşulub. Keçmişdə bəzi terror qruplarına silah və partlayıcı maddələr satdığına dair sübutlar təqdim olunub.
Bu ölkələrin terror qruplarına dəstəyi yalnız region daxilində deyil, həm də beynəlxalq səviyyədə təhlükəsizlik çağırışlarını artırır. ABŞ, Avropa İttifaqı və BMT kimi beynəlxalq qurumlar bu cür ölkələrə qarşı sanksiyalar tətbiq edir, onları beynəlxalq hüququ pozmaqda ittiham edir. Bununla yanaşı, belə dəstəklərin qarşısını almaq üçün maliyyə izləmə mexanizmləri, diplomatik təzyiqlər və qlobal əməkdaşlıq gücləndirilir.
Terrora dəstək verən dövlətlərə qarşı beynəlxalq cəmiyyətin mübarizəsi daha koordinasiyalı və sərt olmalıdır. Əgər bu dəstəklərin qarşısı alınmasa, qlobal sülh və təhlükəsizlik davamlı olaraq təhdid altında qalacaq. Dövlətlərin terrorla mübarizədə həmrəylik nümayiş etdirməsi və belə siyasətləri qətiyyətlə pisləməsi vacibdir.
Azərbaycan terrorizmin bütün formalarını pisləyən ölkə kimi, bu sahədə həm regional, həm də beynəlxalq əməkdaşlığa böyük önəm verir. Ölkəmiz həm ikitərəfli formatda, həm də beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində terrorla mübarizəyə dair sənədləri imzalayıb və bu istiqamətdə praktiki addımlar atıb.
Ermənistan tərəfindən dəstəklənmiş separatçı və terrorçu qruplar illər boyunca Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və vətəndaşlarına qarşı təhdid yaradıb. Bu fakt da terrora dövlət dəstəyinin necə faciəvi nəticələrə səbəb ola biləcəyini göstərən bariz nümunədir.
Firuzə Əliyeva
Sfera.az
