7 mart 2025-ci ildə dərc edilən Prezident fərmanı ilə Türkiyə Şpitsbergen (Svalbard) müqaviləsini rəsmi olaraq qüvvəyə mindirib. Bu müqavilə Türkiyə vətəndaşlarına Svalbard arxipelaqında mülk sahibi olmaq hüququ verir. Lakin Svalbardda yaşayış şəraiti asan deyil.

Qütb ayılarının sayının insanlardan çox olduğu bu adada hava şəraiti də kifayət qədər sərtdir. Burada ölmək belə demək olar ki, qadağandır. Çünki adada yaşayanların sağlamlığını qorumaq üçün çoxlu qaydalar var.

Bəs Svalbardda həyat necədir? Oraya çatan insanları nə gözləyir?

Sfera.az bu barədə maraqlı yazı təqdim edir.

Norveçin bir hissəsi olan Svalbard arxipelaqı Şimal qütbünə ən yaxın yaşayış məntəqəsi kimi tanınır.

Arktik Dairədən təxminən 1300 kilometr şimalda yerləşən arxipelaq kimi tanınır. Svalbardın ümumi səth sahəsi təxminən 61.022 km²-dir, bunun 60 %-i buzlaqlarla örtülüdür.

Svalbardda həyat sərt iqlim şəraitinə görə olduqca çətindir.

Qış aylarında havanın temperaturu -20°C-ə qədər düşə bilər, uzun müddət qaranlıq olur. Yayda temperatur 5-10°C arasında dəyişir və 24 saat günəş işığı olur. Adada təxminən 2500 insan yaşayır, əhalinin əksəriyyəti Longyearbyendə cəmləşib.

Yaşayış məntəqələri arasında yol əlaqəsi yoxdur.

Nəqliyyat adətən qar arabaları, təyyarələr və qayıqlarla təmin edilir. Svalbard hava limanı əsas nəqliyyat mərkəzidir.

Bölgədəki iqtisadi fəaliyyətlərə kömür hasilatı, kəşfiyyat və turizm daxildir.

Svalbard Qlobal Toxum Anbarı və Svalbard Universitet Mərkəzi yerli iqtisadiyyatda mühüm rol oynayır. “Norwegian Store Norske” və “Russian Arktikugol” regionda fəaliyyət göstərən əsas mədən şirkətləridir.

Onu da xatırlamaq lazımdır ki, Svalbardda Norveçin digər hissələri kimi hərtərəfli sosial təminat sistemi yoxdur.

Svalbardda yaşamaq istəyənlər özlərini təmin edə bilməlidirlər, çünki işsizlik müavinəti, sosial yardım və ya dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən tibbi sığorta xidmətləri yoxdur.

Beləliklə, bura köçənlərin işləyə bilməsi və öz sağlamlıq sığortası olması gözlənilir.

Əgər işinizi itirsəniz və ya ciddi sağlamlıq probleminiz yaranarsa, Norveçə qayıtmalı ola bilərsiniz.

Yeri gəlmişkən, Qütb ayısının əhalisi də insan əhalisini üstələyir.

Svalbardda təxminən 2500 insan yaşayır, lakin qütb ayılarının sayı 3000-ə yaxındır! Ona görə də yaşayış məntəqələrindən kənara çıxmaq istəyənlərdən silah gəzdirmələri tələb olunur. Qütb ayıları qorunduğundan, silahlar yalnız özünümüdafiə üçün istifadə edilə bilər.

Burada ölmək belə qadağandır!

Svalbardda doğum və ölmək texniki olaraq qadağandır. Adada xəstəxana var, lakin ağır hallarda insanlar Norveçə göndərilir. Əslində donmuş torpaq meyitlərin çürüməsinə imkan vermədiyi üçün burada dəfn belə mümkün deyil.

Svalbard adasına vizasız daxil ola bilərsiniz. Amma bir şərt var...

Burada yaşamaq üçün özünüzü maddi cəhətdən təmin edə biləcəyinizi sübut etməyiniz gözlənilir.

Xanım

İnsanlardan çox qütb ayılarının yaşadığı bu adada yaşamaq mümkündürmü?