ABŞ Rusiyaya güzəştə gedəcək? - Bəzi sanksiyalar ləğv oluna bilər

Prezident Donald Tramp ABŞ-nin Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi bəzi sanksiyaları yumşaltmağı düşünür. Rusiyanın Ukrayna torpaqlarını işğal etməyə başladığı ilk günlərdən tətbiq edilən sanksiyaların çox hissəsi ABŞ tərəfindən hazırlanaraq həyata keçirilib. Məhz bu sanksiyalar nəticəsində Rusiyanın ixracı azalıb, ölkədən böyük məbləğdə maliyyə vəsaitləri çıxıb və dövlətin büdcə xərclərində azalma baş verib. Sanksiyalar Rusiyanı xeyli zəiflətdiyindən onların tətbiqi səmərəli hesab edilir. 

Belə bir vəziyyətdə sanksiların bəzilərinin tətbiqinin dayandırılmasının gündəmə gəlməsi təəccüb doğurub. 

Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Elxan Şahinoğlu, Trampın əsas məqsədinin ölkəsinin gəlirlərini artırmaq və xərclərini azaltmaq olduğunu bildirib. Politoloqun fikrincə, bu məqsədini həyata keçirmək üçün, o, müxtəlif ölkələrə tətbiq etdiyi rüsumlar vasitəsilə ABŞ-nin maliyyə itki ilə üzləşməməsinə çalışır: “Lakin, Trampın Rusiyaya qarşı sərt sanksiyaları heç bir iqtisadi fayda təmin etməyib və əksinə, ABŞ-nin problemlərini daha da artırıb. Trampın əsas məqsədi, ölkəsinin gəlirlərini artırmaq və xərclərini azaltmaqdır. Bu məqsədlə, o, müxtəlif ölkələrə rüsumlar tətbiq edir. Məlum olur ki, Trampın Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar da Amerikaya gəlir gətirmir. Bu məntiqə əsasən, Tramp Rusiyaya qarşı sərt sanksiyaların ləğvini nəzərdə tutur”.

E.Şahinoğlunun sözlərinə görə, Rusiya hakimiyyəti, Trampa müxtəlif şirnikləşdirici təkliflər verərək, onu bu sanksiyaların yumşaldılmasına inandırmağa çalışır: “Bu təkliflərdən biri Səudiyyə Ərəbistanında keçirilən ABŞ və Rusiya diplomatlarının görüşündə səsləndirilib. Təklifə əsasən, ABŞ və Rusiya birgə qaz və neft istehsalına başlaya bilərlər: “Təklifə görə, ABŞ və Rusiya birgə qaz və neft istehsalına başlaya bilərlər. Həmçinin, Ukraynada mövcud olan mineral resurslardan daha çoxunun digər ərazilərdə olduğu və birgə istehsalın mümkünlüyü qeyd edilib”.

Politoloq qeyd edib ki, bu təkliflər Trampı sanksiyaları yumşaltmağa həvəsləndirə bilər: “Bu təkliflər Trampı Rusiya ilə əməkdaşlığı genişləndirməyə və sanksiyaları yumşaltmağa cəlb edə bilər. Lakin bunun üçün Ukraynadakı müharibənin dayandırılması lazımdır. Əgər Tramp Ukraynada müharibənin sona çatmasına nail olsa və atəşkəs əldə edərsə, Rusiya ilə birgə istehsal sahələrini inkişaf etdirəcək, bu da ABŞ-nin gəlirlərini artıracaq və Tramp bunu özünün uğuru kimi təqdim etməyə çalışacaq”. 

E.Şahinoğlunun fikrincə, ABŞ-nin bu yanaşması yalnız iqtisadi maraqlara deyil, həm də geosiyasi məqsədlərə xidmət edir. “Trampın Rusiyaya qarşı sanksiyaları yumşaltması, təkcə ABŞ-nin iqtisadi maraqları baxımından deyil, həm də Çinlə gedən geosiyasi rəqabətdə ABŞ-nin mövqeyini gücləndirmək üçün bir vasitə ola bilər”.
Ancaq politoloqun sözlərinə görə, bu siyasət Avropada ciddi narazılığa səbəb ola bilər: “Avropa, Ukraynanın işğalına görə Rusiyaya sərt sanksiyalar tətbiq edib. Əgər ABŞ sanksiyaları yumşaldarsa, Avropada ikitirəlik yaranacaq və bəzi Avropa dövlətləri, Rusiyaya qarşı sanksiyaların davam etdirilməsini tələb edəcəklər. Bu isə Avropanın həmçinin Rusiya ilə enerji əlaqələrinin yenidən canlanmasına səbəb ola bilər”.

E.Şahinoğlu əlavə edib ki, ABŞ-nin siyasəti yalnız Trampın şəxsi iqtisadi məqsədlərini deyil, həm də ölkəsinin uzunmüddətli strateji maraqlarını əks etdirir: “Trampın siyasəti qısa müddətli iqtisadi nəticələr gətirə bilər, amma uzunmüddətli perspektivdə Amerika və Avropa arasında gərginliyin artmasına səbəb ola bilər. Bu, həm də ABŞ-ın dünya siyasətindəki yerini dəyişdirə bilər”.

Bəsti Rəfizadə