Trampın yeni ticarət savaşı: Çin, Kanada və Meksika hədəf ALINDI
ABŞ prezidenti Donald Tramp Çin, Kanada və Meksikadan idxal edilən mallara gömrük rüsumlarının tətbiq edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, Kanada və Meksikadan idxal edilən mallara 25 faiz, Çindən idxal edilən mallara isə 10 faizlik gömrük rüsumu tətbiq ediləcək. Ağ Ev bildirib ki, bu ölkələr cavab tədbiri görərsə, onlara qarşı daha sərt addımlar atılacaq.
Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən siyasi şərhçi Zeynal Əmrəliyev deyib ki, bu ölkələrin iki variantı qalır:
“Ya ABŞ-nin iqtisadi hegomonluğuna boyun əymək, ya da ona müqavimət göstərmək….İkinci variantın tətbiqi üçün bu ölkələrin əlində geniş imkanlar var. Məsələn, Meksika ABŞ-yə bu məsələ barədə adekvat cavab olaraq ölkənin avtomobil sənayesinə çox ciddi şəkildə zərbə vura bilər. Nəzərə alaq ki, ABŞ-nin avtomobil nəhəngləri olan “General Motors” və "Ford Motor” markalarına aid yükdaşıyan avtomobillərin 80 faizi məhz Meksikada istehsal edilir. Meksika İqdisadiyyat Nazirliyi ABŞ-nin artan təzyiqləri fonunda Çin və Kanada ilə iqtisadi əməkdaşlığın yeni formatını müzakirə edir. Məsələ ilə bağlı Çindən verilən açıqlamada hansısa cavabın veriləcəyi bildirilsə də, bu ölkə ABŞ-yə rəqib güc mərkəzləri ilə əməkdaşlığı gücləndirir. Çinin tətbiq etdiyi subsidiya siyasəti nəticəsində bu ölkənin istehsal etdiyi elektron mallar Avropa bazarlarına çox ucuz qiymətə satılır. Bu mallar qoca qitədə həm ABŞ, həm də yerli məhsulların batmasına səbəb olur. Avropa Birliyi Çinə bu məsələdə dəfələrlə xəbərdarlıq etsə də, rəsmi Pekin bunu diqqətə almadı. 2024-cü ilin aprelində Almaniya kansleri Olaf Şolzsun Pekinə səfəri zamanı zamanı da bu məsələ Çin rəhbərliyi ilə ciddi şəkildə müzakirə edilib. Almaniya və Çin hökumətləri arasında əldə edilən razılaşmaya əsasən iki ölkənin arasında iqtisadi əlaqələrdə, xüsusilə də elektron malların ticarətində yüksək səviyyəli əməkdaşlıq nəzərdə tutulurdu”.
Ekspert bildirib ki, Avropada digər ölkələrin də Çinlə belə əməkdaşlığa marağı var:
“Pekin ABŞ-nin qarşısını almaq üçün ilk növbədə onun əsas müttəfiqi və əhəmiyyətli bazarı olan Avropada möhkəm yer tuta, birliyə üzv ölkələrlə ABŞ-yə qarşı yeni bir güc mərkəzi yarada bilər. Əgər bu ittifaq gerçəklərsə, ABŞ böyük bazardan məhrum olmaqla bərabər, həm də böyük istehsal mərkəzlərini itirəcək. Vaşinqtonun öz qonşuları Kanada, Meksika və Panama ilə münasibətlərinin gərginləşməsi Çinə imkan verir ki, eyni siyasəti bu ölkələrlə də tətbiq edib ABŞ-ni iqtisadi cəhətdən blokadaya alsın. Artıq Kanadanın yeni hökuməti Çinlə əməkdaşlıq haqqında fikirlər səsləndirir. Həmçinin Kanada hökuməti ölkənin ərazisində olan 105 milyard dollar dəyərindəki ABŞ məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq edəcəyini bildirib. ABŞ-nin Çinlə apardığı iqtisadi savaş dünya bazarında bu ölkənin istehsal etdiyi malların kəskin dəyər itirməsinə səbəb ola bilər. Xüsusilə avtomobil sənayesi də ciddi qiymət düşüşü qaçılmaz görünür. Şübhəsiz ki, Tramp komandası bunları hesablayıb. Onlar ABŞ-nin resurslarının çoxluğuna görə rahatdırlar və rəqiblərinin qarşılarında çox duruş gətirməyəcəyinə əmindirlər”.
Siyasi şərhçi həmçinin qeyd edib ki, baş verən proseslər ən çox Rusiyaya təsir edir:
“Moskva Qərbin sanksiyaları səbəbindən Çin mallarının əsas alıcısı idi. Son baş verən proseslərdən sonra Pekin bütün diqqətini Avropada ABŞ-lə rəqabətə yönəldib. Buna görə Rusiyada elektron mallar və avtomobil sənayesində baş göstərən qiymət artımının daha da artacağı və pik həddə çatacağı gözləniləndir”.
Günay
