Ən böyük vulkanlarından biri püskürməyə hazırlaşır
İslandiyanın ikinci ən böyük vulkanı olan Bərdarbunqa püskürməyə hazırlaşır. Bu, bütün Avropada səyahət xaosunun yaranmasına səbəb ola bilər. Alimlərin proqnozlarına görə, hazırda zəlzələlərlə sarsılan Bərdarbunqa Avropanı bürüyəcək və dünyanın bu hissəsində uçuşları qeyri-mümkün edəcək nəhəng kül buludu buraxacaq.
Sfera.az bildirir ki, əgər Bərdarbunqa püskürərsə, alimlərin labüd olduğuna inandıqları kimi, kül buludu uçuş cədvəlində ciddi pozuntulara səbəb olacaq.
Bərdarbunqa cəmi beş saat ərzində 130 zəlzələyə səbəb olub. İslandiya Meteorologiya İdarəsinin (IMO) məlumatına görə, bu, püskürmənin qaçılmaz olduğunu göstərən əsas əlamətdir.
Ehtiyat tədbiri olaraq, Bərdarbunqa üçün aviasiya rəng kodu yaşıldan sarıya (yəni "norma fon səviyyələri ilə müqayisədə artan aktivlik") qaldırılıb.
Aviasiya rəng kodları pilotlara və aviasiya orqanlarına uçuşlara mane ola biləcək atmosferdə vulkanik külün mümkün olması barədə məlumat verir.
Qeyd edək ki, ölkənin mərkəzində İslandiyanın ən böyük buz örtüyünün (Vatnajokull) altında yerləşən Bərdarbunqa vulkanı sonuncu dəfə on il əvvəl püskürüb və səyahətçilər üçün qırmızı həyəcan siqnalı verib.
2014/15-ci illərdə vulkanın əvvəlki püskürməsi böyük miqdarda kükürd dioksidi buraxıb və havanın keyfiyyətinə təsir edib. Lakin bu, vulkanik külü böyük miqdarda atmosferə atmadığından, yaxınlıqdan kənarda uçuşlara ciddi təsir göstərməyib.
İslandiyanın Fagradalsfjall və Sundhnukur vulkanları, daha cənub-qərbdə, paytaxt Reykyavikə daha yaxın yerləşmələrinə baxmayaraq, son dörd il ərzində daimi püskürmələri ilə gündəmə gəlib. Vaxtilə bu ərazidə yaşamış bir məskunlaşmanın adını daşıyan Bərdarbunqa isə daha ucqar ərazidə yerləşdiyindən insanlar və infrastruktur daha az risk altındadır.
Bu püskürmələrin bir çoxundan əvvəl beş-altı bal gücündə zəlzələlər baş verib.
Bəs niyə İslandiyada bu qədər zəlzələ və vulkan püskürmələri olur?
İslandiya seysmik aktivlik ocağıdır, çünki o, Orta Atlantik silsiləsi adlanan tektonik plitə sərhədində yerləşir. Bu bölgədəki iğtişaşlar tədricən Şimali Amerika və Avrasiyanı bir-birindən uzaqlaşdırır.
Yer kürəsində Orta Atlantik silsiləsinin quruya çıxdığı bir neçə yer var, lakin silsilənin düz ortasında yerləşən İslandiya onlardan biridir.
Bununla belə, İslandiya həm də mantiya şleyfinin - Yer mantiyasının dərinliklərindən səthə qalxan və püskürən zaman lavaya çevrilən isti ərimiş qaya sütununun üstündə oturur.
İslandiyada son dörd il ərzində paytaxt Reykyavikdən cənub-qərbdə vulkanik qaynar nöqtə olan Reykjanes yarımadasında silsilə püskürmələr baş verib.
Reykjanes yarımadasında püskürmə
800 illik fəaliyyətsizlikdən sonra Reykjanes yarımadası 2021-ci ildə Fagradalsfjall vulkanı püskürməyə başlayanda qəfil yenidən aktivləşib. Bu səbəbdən Grindavik balıqçı kəndi və Blue Lagoon kurortu boşaldılmalı olub.
2024-cü ilin noyabrında, parkinq yeri lava ilə su altında qaldıqda geotermal kurort bağlanıb, baxmayaraq ki, Blue Lagoon veb-saytında "xüsusi saxlama maneələri" Mavi Laqunun həyati infrastrukturunu potensial lava axınlarından qoruyur.
Bununla belə, Bərdarbunqa vəziyyəti 2010-cu ildə, Eyjafjallajökull vulkanının püskürməsi İkinci Dünya Müharibəsindən sonra dünyada hava nəqliyyatının ən böyük pozulmasına səbəb olan vəziyyəti təkrarlaya bilər.
Püskürmə qlobal miqyasda, o zamanlar nisbətən kiçik bir hadisə kimi görünürdü.
Bununla belə, Eyjafjallajökull aprelin ortalarında Şimali Avropanın geniş ərazilərini əhatə edən nəhəng bir kül buludu buraxıb.
Təxminən 20 ölkə öz hava məkanını kommersiya təyyarələri üçün bağlayıb, bu da təxminən 10 milyon səyahətçiyə təsir edib, altı gün ərzində təxminən 100,000 uçuş ləğv edilib.
Bir neçə idman oyunu təxirə salınıb, “Liverpool” Futbol Klubu Avropa Liqası matçını oynamaq üçün avtobusla Madridə getməli olub.
