İllərlə xizək itlərini öldürdüklərinə görə polisdən təzminat alacaqlar

Kanadalı eskimoslar illərlə inuit xizək itlərini öldürdüklərinə görə polisdən təzminat alacaqlar.
 

Sfera.az bildirir ki, Kanadanın yerli hakimiyyət orqanları 1950 və 1960-cı illərdə xizək itlərinin qətliamını etiraf edib. Hökumət 45 milyon Kanada dolları (təxminən 32 milyon dollar) məbləğində təzminat ödəmə öhdəliyini üzərinə götürüb.
 

Qeyd edək ki, yerli KİV-in məlumatına görə, həmin illər ərzində polis bütün bağlanmamış itləri öldürüb. Sonra hüquq-mühafizə orqanları bunu təhlükəsizlik məsələləri ilə əlaqələndiriblər. Həmin vaxt Nunavik bölgəsində Kanadanın şimalının yerli əhalisi üçün məktəblərin tikintisi davam edib.


1929-cu ildən qüvvədə olan yerli it qanununa əsasən, itlərin müəyyən ərazilərdə sərbəst qaçması qadağan edilirdi. Polis sahibsiz heyvanları tutmaq və sahibləri tərəfindən qəbul edilmədiyi təqdirdə onları öldürmək səlahiyyətinə malikdir. Əgər 1966-cı ilə qədər sahiblərə bu cür hərəkətlər barədə xəbərdarlıq edilsə, heyvanları çölə buraxdıqları üçün sadəcə cərimə ödəyə bilərdilər. Daha sonra təhlükə yaradan itlər xəbərdarlıq edilmədən öldürülə bilərdi.


Yerli əhali bunu məcburi assimilyasiya cəhdi və oturaq həyat tərzinin tətbiqi kimi qiymətləndirib, hakimiyyətin gördüyü tədbirlərdən çox narazı qalıb. Qeyd edək ki, inuit qəbilələri həmişə itlərdən xizək sürməkdən tutmuş ovçuluğa və balıq tutmağa qədər müxtəlif məqsədlər üçün istifadə etmişlər. İtlərin məhv edilməsi aqressiv siyasətinə görə yerli əhali öz torpaqlarında yaşamaq imkanından məhrum edilmiş, daimi yaşayış məntəqələrində məskunlaşmağa məcbur olmuşdur.
 

"Federal hökumət itlərin nəsli kəsilməsindəki roluna görə məsuliyyəti öz üzərinə götürür. 1950-1960-cı illərdə federal məmurlar it kəsiminin baş verdiyini bilirdilər, inuitlərin həyat tərzinin, sağlamlığının və rifahının itlərdən asılı olduğunu qəbul edərək, buna göz yumurdular” - deyə yerlilərlə Əlaqələr Naziri Qari Anandasanqari bildirib.
 

Qeyd edək ki, hələ 2010-cu ildə Kvebek Ali Məhkəməsi (hakimi Jan-Jak Kroto) polisin itləri məhv etmək hərəkətləri haqqında hesabat dərc edib. Sənəddə qeyd olunur ki, hüquq-mühafizə orqanları Nunavikdə ən azı 1000 itin inuit ailələri üçün əhəmiyyətini dərk etmədən öldürüblər. Hakim Kroto özü də sənədlərdə baxış zamanı aşkar edib ki, Kanada hökuməti bu prosesə heç bir şəkildə müdaxilə etməyib, polislərin davranışını qınamayıb, həmçinin itlər üçün peyvənd riskləri barədə məlumat verməyib. Çünki yerli əhalinin dediyinə görə, itlərin əksəriyyəti ağırlaşmalardan ölüb.
 

Federal hökumət indi inuit itləri ilə bağlı məsələyə lazımi qaydada nəzarət etməməkdə günahını tamamilə etiraf edib. Buna görə də Kanada hakimiyyəti yerli əhalidən etdiklərinə görə rəsmi olaraq üzr istəyib və təzminat ödəyəcəklərini vəd edib. Bütün vəsait itlərin nəslinin artırılmasının bərpasına və bunun üçün lazım olan hər şeyə - təlim və yeməkdən tutmuş itləri qorumaq üçün qılıncoynatmalara qədər yönəldiləcək.

Xanım