Elm dünyasının titanı: Qoyunu klonlaşdıran alim öldü - FOTO
Böyük Britaniyada somatik hüceyrədən klonlaşdırılmış ilk məməli heyvan Dolly the Sheep-i yaradan komandaya rəhbərlik edən alim İan Vilmut 79 yaşında vəfat edib.
Sfera.az bildirir ki, alim Parkinson xəstəliyindən əziyyət çəkirdi.
Ian Wilmut 2012-ci ilə qədər Edinburq Universitetində işləyib, sonra təqaüdə çıxıb.
Embrioloq və genetik, heyvanı klonlaşdıra bilən Edinburq Universitetinin Roslyn İnstitutunun alimlərinə rəhbərlik edib. “Dolly the Sheep” isə 5 iyul 1996-cı ildə anadan olub.
Edinburq Universitetinin direktoru və prorektoru professor Peter Mathison "O, elm dünyasının titanı idi" deyib və əlavə edib ki, Vilmutun təcrübəsi dövrün elmi təfəkkürünü dəyişib.
İngilis professorun karyerasının kulminasiya nöqtəsi olan qoyun Dolly ilə əldə etdiyi əsı sıçrayış idi. Lakin bu, onun elmdəki yeganə uğuru deyil. 1960-cı illərin sonunda o, heyvanların tədqiqi və kriokonservasiyasında çalışmışdır. 1973-cü ildə Kembric Universitetində bir komandanın tərkibində donmuş embriondan doğulan ilk buzov olan Frosty yaradıb.
1997-ci ilin fevralında “Observer” jurnalında Dollinin klonlaşdırılması xəbəri çıxanda bu, medianın qəzəbinə səbəb olub və gələcəkdə bu texnikanın insanları klonlaşdırmaq üçün istifadə oluna biləcəyi qorxusu da daxil olmaqla, klonlaşdırma etikasına dair ictimai müzakirələrə səbəb olub.
O zaman Wilmut insanın klonlaşdırılması perspektivini iyrənc adlandıraraq, onun işinin insanların surətinin çıxarılması ilə heç bir əlaqəsi olmadığını bildirib. Əvəzində o qeyd edib ki, bu sıçrayış alimlərə hələ dərmanı olmayan genetik xəstəlikləri öyrənməyə imkan verəcək.
Zarafatla müğənni Dolli Partonun adı qoyulan Dolli altı quzu dünyaya gətirib və həyatının qalan hissəsini Edinburq yaxınlığındakı Rosslin İnstitutunda sürü arasında keçirib. O, 2003-cü ildə altı yaşında evtanaziya edilib. Dolly artrit və virusun yaratdığı ağciyər xəstəliyindən əziyyət çəkirdi. Ölümdən sonra qoyunun cəsədi Şotlandiya Milli Muzeyinə təhvil verilib.
2007-ci ildə Dolly ilə eyni hüceyrə partiyasından daha dörd qoyun doğulub. Wilmutun bu sahəyə marağı bütün karyerası boyunca davam edib, xüsusən də o, regenerativ tibbdə kök hüceyrələrin istifadəsini araşdırmağa diqqət edib. 2006-cı ildə Edinburq Universitetində MRC Regenerativ Tibb Mərkəzinin ilk direktoru olub və iki il sonra elmə xidmətlərinə görə “cəngavər” titulu alıb.
2012-ci ildə təqaüdə çıxıb və 2018-ci ildə Parkinson xəstəliyinə tutulduğu məlum olub. 2016-cı ildə Dollinin 20 illik yubileyi ərəfəsində jurnalistlərə açıqlama verən Wilmut Dolli olmasaydı, kök hüceyrə araşdırmalarının 20 il geridə qala biləcəyini qeyd edib.
Aysel
