Rusiyanın Ukraynaya hücumu Qara dənizdə delfinlər və donuzlar arasında ölüm sayının kəskin artmasına səbəb olub. Üstəlik, təkcə Ukraynada və işğal olunmuş ərazilərdə deyil, digər ölkələrdə də on minlərlə ölü delfin qeydə alınıb.

Sfera.az bildirir ki, bu barədə “Biology Letters” jurnalında dərc olunan araşdırmada deyilir.

Polşanın Rzeszow Universitetinin bioloqu Eva Venqjin bildirib ki, Ukraynadakı müharibənin 3 ayı ərzində Qara dənizdə 37-48 min arasında dəniz heyvanı ölüb.
 

Tədqiqat müəlliflərinin fikrincə, hərbi münaqişə nəticəsində Qara dənizdə delfinlər və donuzlar tamamilə yox ola bilər.
 

Eva Wengzhinin sözlərinə görə, vəhşi heyvanlar müharibənin dağıdıcı təsirlərindən sığortalanmayıb. Bununla belə, onlar haqqında demək olar ki, danışılmır.


"Birincisi, digər canlıların acınacaqlı vəziyyəti çox vaxt insan itkiləri səbəbi ilə kölgədə qalır. İkincisi, müharibə dövründə elmi araşdırmalar aparmaq olduqca çətindir. Üçüncüsü, hətta sülh dövründə bəzi növlərin ölümünü izləmək çətindir. Ona görə də müharibə zamanı onların nə olduğu daha aydın deyil”.
 

O, həmçinin qeyd edib ki, dəniz məməlilərinin, o cümlədən Qara dəniz delfinləri və donuzlarının ölümünü öyrənmək çətindir. Müəlliflərdən biri, Tuzlovskiye Limanı Təbiət Parkında tədqiqatçı kimi Qara dəniz sahillərində tədqiqatlar aparan İvan Rusev sahilə çıxan ölü delfinlərin sayının artdığını müşahidə edib. O, həmçinin Qara dənizə çıxışı olan digər ölkələrdən də ölü dəniz heyvanları barədə məlumat alıb.


Wengzhinin sözlərinə görə, Qara dənizdə yaşayan delfin hər üç növü (adi donuz balığı, qısa dimdikli adi delfin və adi şiş burunlu delfin) Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Qırmızı Siyahısına daxil edilib.


Wengjin həmçinin bildirib ki, məqaləni yazarkən alimlər sosial şəbəkələrin materiallarından istifadə ediblər. Tədqiqat 2022-ci ildə üç ay ərzində (may, iyun, iyul) aparılıb. Rusiyanın Ukraynaya tam miqyaslı işğalından əvvəl, 2015 və 2021-ci illər arasında eyni aylar üçün bölgədə delfinlərin ölümü ilə bağlı məlumatları da araşdırılıb.
 

Materialda deyilir ki, sosial şəbəkələrdən toplanan məlumatlar tədqiqatın üç ayı ərzində Qara dəniz sahillərində yuyulmuş 2500-ə yaxın delfin cəsədi aşkar edib. Ölü delfinlərin və donuz balıqlarının yalnız kiçik bir hissəsinin sahilə çıxdığını - yerdə qalan cəmdəklərin dibinə çökdüyünü nəzərə alsaq, tədqiqatçılar 2500 sənədləşdirilmiş ipliyin çox güman ki, müharibənin cəmi üç ayında 37,500-48,000 delfin ölümünü təmsil etdiyini müəyyən ediblər.


Aprelin 5-də Krımlılar Ukraynanın qələbəsini yaxınlaşdırmağa kömək etməyə çağırıb. Kəşfiyyat rəsmilərinin sözlərinə görə, Ukrayna tərəfi üçün vacib olan məlumatları paylaşmaq üçün bir neçə platforma var.
 

Həmçinin aprelin 5-də Zelenski Ukraynanın Krımın statusu ilə bağlı danışıqlara hazır olacağı əsas şərti adlandırıb. Ukrayna prezident aparatının rəhbərinin müavini Andrey Sibihanın sözlərinə görə, danışıqlara başlamaq üçün Ukrayna Silahlı Qüvvələri yarımadanın sərhədlərinə çatmalıdır. Bununla belə, Krımın hərbi yolla azad edilməsi variantı da istisna edilmir.

Aysel

Sfera.az