Hollandiyadakı Volkel aviabazasında köhnəlmiş, lakin hələ də Avropa ölkələrinin ərazisində saxlanılan Amerikanın B61 nüvə bombalarından biri ilə bağlı insident baş verib. Amerika Alimlər Federasiyası (FAS) güclü zərbə nəticəsində arxa tərəfində əyri olduğu və quyruğundan birinin itdiyi iddia edilən bombanın fotoşəkilini tapıb.

Sfera.az bildirir ki, bombanın quyruq hissəsinin forması əhəmiyyətli dərəcədə dəyişib və quyruq bölməsinin elementi yoxdur.

Materialda fotonun harada və nə vaxt çəkildiyi göstərilmir, lakin onun Hollandiyadakı hava bazasındakı qoruyucu aviasiya sığınacağında çəkildiyi görünür. Nəşrin müəllifləri görünən zədələrlə yanaşı, bombanın quyruğundakı dəliyi bağlamaq üçün istifadə edilən çəhrayı yapışqan lentə də diqqət çəkiblər. Eyni zamanda fotodan görünür ki, üçü hərbi geyimdə olan dörd nəfər bombanın zədələnməsini yoxlayır.
 

Nəşr bildirir ki, bu görüntü ilk dəfə 2022-ci ildə Los Alamos Milli Laboratoriyasında tələbələr üçün keçirilən brifinqdə peyda olub. Bununla belə, nəşrin müəllifləri vurğulayıblar ki, hələlik fotodakı B61-in real olması və onun deformasiyasının təlim simulyasiyası deyil, qəza nəticəsində olması barədə etibarlı məlumat yoxdur.

Yazı müəllifi Hans Kristensen yazır ki, əgər şəkil həqiqətən zədələnmiş nüvə bombasıdırsa, bu, Avropadakı hava bazasında nüvə silahı qəzası ilə bağlı ictimaiyyətə məlum olan ilk hadisə olacaq.
 

Həmçinin qeyd olunub ki, amerikan terminologiyasında “Əyilmiş nizə” adlandırılan nüvə silahlarına vurulan hər hansı zərər adətən gizli saxlanılır. ABŞ-ın Avropadakı Hərbi Hava Qüvvələrinin sözçüsü foto haqqında ətraflı məlumat verməyib, lakin ABŞ-ın strateji arsenalı dəstəkləyən personal və avadanlıqlar üçün ən yüksək standartları qoruduğunu bildirib.
 

“ABŞ-ın siyasəti ondan ibarətdir ki, biz xüsusi təlimlər və ya faktiki əməliyyatlar da daxil olmaqla, hər hansı ümumi və ya xüsusi məkanda nüvə silahının mövcudluğunu və ya olmamasını nə təsdiq, nə də inkar edə bilərik”.
 

Bəs niyə köhnə Amerika bombaları Avropada saxlanılır?

B61 bombası ABŞ-ın arsenalında qalan yeganə taktiki nüvə silahıdır və 100 belə bomba Hollandiya, Belçika, Almaniya, İtaliya və Türkiyədə saxlanılır. Bombalar ABŞ-ın mülkiyyətində qalır, lakin altı NATO müttəfiqinin təyyarə ekipajları onları yerləşdirmək və uçurmaq üçün təlim keçiblər. Buna görə də, hərbi əməliyyatlar baş verərsə, Müttəfiqlərin təyyarələrinə bomba yerləşdirmək üçün ABŞ, NATO Nüvə Planlaşdırma Qrupu və Böyük Britaniyanın baş nazirinin razılığı lazımdır.


Nüvə silahından istifadə edilən bu cür əməliyyatlar hər il NATO-nun sonuncusu noyabrda baş tutan “Steadfast Noon” təlimləri zamanı tətbiq olunur. Həmçinin, Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsindən sonra Polşa da təlimlərə qoşulub.


Silahlara nəzarət tərəfdarları uzun müddətdir ki, B61-in hərbi cəhətdən köhnəldiyini və tərksilah hərəkətlərinin bir hissəsi kimi Avropadan geri çəkilməli olduğunu iddia edirlər. Amma ABŞ Prezident Administrasiyasının təşəbbüsünü dəstəkləməsinə baxmayaraq, Avropa ölkələrinin rəhbərləri əleyhinə çıxıb və 2014-cü ildə Krımın ilhaqından sonra bu silahları “nüvə çətiri”nin bir hissəsi hesab edərək bu ideyadan tamamilə imtina ediblər.
 

Kristensen bombanın təhlükəsizliyi haqqında da yazır. Onun sözlərinə görə, kimyəvi partlayıcının bir nöqtədə partlaması nəticəsində nüvə yükünün əldə edilməsi ehtimalı milyonda birdən az olmalıdır. Ancaq silah zədələnərsə, partlama ehtimalı əhəmiyyətli dərəcədə artır.
 

Xatırladaq ki, martın 30-da Ukrayna prezidentinin saytında ABŞ-ın nüvə silahının Ukrayna ərazisində yerləşdirilməsi və ya Ukraynanın öz nüvə silahının hazırlanması ilə bağlı petisiya qeydə alınıb. Bununla əlaqədar, Kreml hadisəyə reaksiya verib və Rusiyaya "önləyici nüvə zərbəsi üçün petisiya" hazırlamağı təklif edib.

Xanım

Sfera.az