İstirahət paylaşımı paxıllıq yaradır - Psixoloqdan RƏY
Yay mövsümü yaxınlaşdıqca insanlarda sosial hərəkətlilik artır. Havanın isinməsi ilə birlikdə dincəlmək, istirahət etmək insanlar üçün zəruri bir tələbat halını alır. Lakin bəzi hallarda hər kəs bu fürsətdən istifadə edə bilmir.
Maraqlıdır ki, yay mövsümündə sosial aktivliyin artması, insanların bir-birini müşahidə edib müqayisə etməsi və paxıllıq hissi yaşamaları onlarda stress yarada bilərmi?
Sözügedən məsələ ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən psixoloq Ülkər Məhərrəmova yay mövsümü adlandırdığımız dövrün əslində sosial aktivliyin artması, insanların bir-birini izləməsi və həm özlərini, həm də digərlərini müqayisə etməsi ilə xarakterizə olunduğunu deyib:
Onun sözlərinə görə, hər kəs istirahətə çıxır, məktəblər bağlanır, iş yerlərindən məzuniyyət götürənlər bir-birinin həyatını gözdən keçirir:
“Məsələn, mən şəhərdən uzağa gedə bilmirəm, yalnız bölgələrə səfər edə bilirəm, amma iş yoldaşlarım xaricdə dincəlirlər. Bu məsələdə sosial şəbəkələrin rolu çox böyükdür. İnsanlar sosial mediada paylaşdıqları görüntülərlə digərlərində qısqanclıq hissini gücləndirirlər. Qısqanclıq nədir? Qısqanclıq – başqalarının sahib olduqlarını və ya əldə etdiklərini arzulamaq və buna görə narahatlıq keçirməkdir. Ən çox da bu vəziyyət sosial mediada özünü göstərir. İnsanlar demək olar ki, istirahətlərini, getdikləri məkanları, yaşadıqları xoş anları şişirdilmiş formada “WhatsApp”da, sosial platformalarda paylaşırlar. Amma istirahətə getmək imkanı olmayan, dincələ bilməyən insanlar da var. Onlar bu arzularını gerçəkləşdirə bilməyəndə isə daxili gərginlik keçirirlər. Nəticədə nə baş verir? Özünü müqayisə etmək vərdişi yaranır. “O getdi, mən gedə bilmədim”, “O bacardı, mən edə bilmədim” kimi düşüncələr ortaya çıxır. Qısqanclıq isə insanın özünə inamını zəiflədir. İnsan özünə qapanır, heç kəslə paylaşmaq istəmir”.
Psixoloq bu halların daxili narahatlıq, emosional gərginlik və davranış pozuntuları yaratmasına yol açdığını qeyd edib. O əlavə edib ki, buna görə də sosial mediadan daha çox istifadə, insanların bir-birindən daha böyük gözləntilər formalaşdırması bu stressi daha da dərinləşdirir:
“Mütəxəssis kimi bu vəziyyətdə tövsiyəm bu olardı ki, insan əvvəlcə özünü tanımalı, özünü anlamalı və olduğu kimi qəbul etməlidir. Heç kimlə özünü müqayisə etməməlidir. Məsələn, bir çayın kənarında oturub, dənizə baxaraq düşünə bilər ki, heç kim başqasının həyatını yaşamır. Hər kəs öz nəfəsini alır, hər kəsin həyat yolu fərqlidir. Hər kəsin öz ritmi, öz yaşam tərzi var”.
Ü.Məhərrəmova vurğulayıb ki, bütün bunlarla yanaşı sosial mediadan istifadəyə diqqət yetirmək lazımdır:
“Ondan müəyyən qədər uzaqlaşmaq, istifadəsini məhdudlaşdırmaq vacibdir. Məsələn, telefon, kompüter, sosial şəbəkələr və televiziyaya sərf olunan zamanı azaltmaq və gerçək həyata daha çox yönəlmək önəmlidir. İnsanlar öz daxili güclərinə fokuslanmalı, piyada gəzməyi adət halına gətirməli, nəfəs məşqlərindən yararlanmalı, hansısa bir məşğuliyyətlə məşğul olmalıdırlar”.
Müsahibimizin fikrincə, çoxdan görmədikləri dostları ilə görüşsünlər, əvvəllər getmədikləri yerlərdə ailə üzvləri və qohumları ilə birlikdə vaxt keçirsinlər:
“Hətta heç nə edə bilməsələr belə, özləri ilə baş-başa qalıb keçmiş uğurlarını xatırlasınlar, paylaşsınlar. Çünki gündəlik həyatın tələskənliyi, işə tələsik getmək, evə vaxtında çatmağa çalışmaq insanı bu cür düşüncələrdən uzaq salır. Amma məzuniyyət dövrü bu kimi dərin düşüncələr üçün bir fürsətdir. Eyni zamanda yaxın dostlar və ailə ilə daha səmimi, açıq ünsiyyət qurmaq çox vacibdir. Və unutmaq olmaz ki, sosial təzyiqlər, başqaları ilə müqayisələr “o bacardı, mən bacarmadım” kimi düşüncələr insanın daxilində mənfi təsir yaradır. Bu cür düşüncələrlə mübarizə aparmağı öyrənmək lazımdır”.
Fidan Hacızadə
Sfera.az
