Doğum azalır, ailələr kiçilir- Gender problemi

Müasir dünyada gender bərabərliyi, ailə institutunun sabitliyi və demoqrafik dəyişikliklər bir-biri ilə sıx bağlı olan, cəmiyyətin strukturuna və gələcəyinə birbaşa təsir göstərən əsas sosial məsələlərdəndir. Bu üç sahə yalnız ayrı-ayrılıqda deyil, bir-biri ilə əlaqəli şəkildə öyrənildikdə, cəmiyyətin inkişafını daha aydın anlamağa imkan verir.

Sfera.az xəbər verir ki, gender bərabərliyi yalnız qadın hüquqları ilə məhdudlaşmır. Bu anlayış cəmiyyətdə hər iki cinsin – qadın və kişilərin bərabər imkanlara və hüquqlara sahib olmasını nəzərdə tutur. Qadınların iqtisadi, sosial və siyasi həyatda fəal iştirakı həm ailə, həm də ümumilikdə cəmiyyət üçün ciddi müsbət nəticələr doğurur. Lakin bəzi cəmiyyətlərdə hələ də qadınlar ailə quruluşu içində yalnız analıq funksiyası ilə tanınır, onların təhsil və karyera imkanları məhdudlaşdırılır. Bu isə həm fərdi inkişafın qarşısını alır, həm də ailədaxili münasibətlərdə tarazsızlıq yaradır.

Ailə institutu isə getdikcə daha çox sosial təzyiqlərə məruz qalır. Ənənəvi ailə modelindən uzaqlaşma, nikahların gecikməsi və ya ümumiyyətlə baş verməməsi, boşanmaların artması və doğum səviyyəsinin azalması bir çox ölkələrdə ciddi narahatlıq doğurur. Bu hallar həm cəmiyyət üçün, həm də iqtisadi planlaşdırma üçün yeni çağırışlar yaradır. Dövlətlər ailəni dəstəkləyən bir sıra mühüm addım atsa belə, ailə anlayışının yenidən dəyərləndirilməsinə ehtiyac duyulur.

Demoqrafik dəyişikliklər isə artıq dünyanın bir çox bölgəsində hiss olunan reallıqdır. Yaşlanan əhali, azalan doğum göstəriciləri cəmiyyətin dayanıqlığını təhdid edir. Xüsusilə inkişaf etmiş ölkələrdə əmək resurslarının çatışmazlığı, pensiya sistemlərinin dağılmaq təhlükəsi və sosial xidmətlərin yükünün artması kimi problemlər meydana çıxır. Azərbaycan da bu tendensiyalardan kənarda deyil. Gənc əhalinin azalması, qadınların reproduktiv seçimlərinin dəyişməsi və ailə modellərinin modernləşməsi uzunmüddətli planlaşdırmanı zəruri edir.

Nəticə etibarilə, gender bərabərliyi, ailə institutunun gücləndirilməsi və demoqrafik siyasətin düzgün qurulması cəmiyyətin gələcəyi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Bu məsələlərin işıqlandırılması yalnız jurnalistlərin və tədqiqatçıların deyil, siyasətçilərin, təhsil işçilərinin və bütün ictimaiyyətin diqqət mərkəzində olmalıdır. Çünki bu məsələlərin hər biri bir fərdin, bir ailənin, daha sonra isə bütöv cəmiyyətin sabahına təsir göstərir.

Fidan Hacızadə
Sfera.az
Mövzu: Gender, ailə və demoqrafiya məsələlərinin işıqlandırılması
Qeyd: Bu yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin dəstəyi ilə hazırlanıb