Azərbaycanda şirin su ehtiyatının keyfiyyəti də narahatlıq doğurur. Xüsusən də kənd əhalisinin 46 faizdən çoxu fiziki-kimyəvi tərkibi bəlli olmayan quyu sularından istifadə etmək məcburiyyətindədir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ölkə əhalisinin 29,6 faizi, şəhər əhalisinin 26,3 faizi, kənd əhalisinin isə 29,9 faizi içməli suyu şəxsi həyətlərdəki quyulardan götürür.

Su problemi böyük çəhərlərdə qeyd etdiyimiz kimi daha çox özünü biruzə verir. Bakı şəhərinin içməli su ilə təminatında yaranan problem öz həllini tapmaq üzrədir. Ancaq bu suya içməli su demək mümkündürsə...

 

Çünki su yeni qurğularla təmizlənmir. Bu da suyu tərkibindəki zərərli mikroelementlərin birbaşa istifadəçiyə ötürülməsi ilə nəticələnir. Şəhər əhalisi alternativ variant kimi su satan şirkətlərin məhsullarından istifadə edir. Amma su satan şirkətlərin çoxu daha çox qazanmaq üçün saxtakarlığa əl atır. 

 

Mərkəzləşdirilmiş su sistemindən kənarda istifadə olunan içməli suyun keyfiyyəti müntəzəm şəkildə yoxlanılırmı?

Lakin araşdırma zamanı ölkədə su satan onlarla şirkətin elementar sanitariya qaydalarına riayət etmədiyini ortaya çıxarır. 

 

Kefiyyətsiz su isə xəstəlik mənbəyidir. 

 

Dünyada yayılmasına və qlobal xəstəlik yükünə görə ikinci yeri tutan diareya (ishal) xəstəliyinin 90 faizi istehlak üçün təhlükəli olan su, qənaətbəxş olmayan sanitariya və aşağı səviyyəli gigiyenadan törənir. Hesablamalara görə, 15 yaşdan kiçik olan uşaqlarda diareya xəstəliyinə tutulma halları HİV/AİDS, vərəm və malyariya xəstəliklərinin cəmindən daha çoxdur. Bu xəstəlik 5 yaşına qədər olan uşaqlarda ölüm hallarının ikinci əsas səbəbi hesab olunur. 

 

Mütamadi olaraq "Azərsu” ASC-də bildirir ki, Bakı şəhərinə daxil olan içməli su mənbədən paylama şəbəkələrinədək bir neçə mərhələdə MDB ölkələrinin birgə qəbul etdiyi Dövlətlərarası Standartın (2874-82 saylı QOST) tələbləri əsasında analiz olunur. Belə ki, yeraltı və yerüstü su mənbələrindən götürülən su əvvəlcə mənbənin özündə 2874-82 saylı QOST-un standartları əsasında emal olunur və kəmərlər vasitəsilə paytaxtın su təchizatı şəbəkəsinə daxil olur. Paytaxta daxil olan suyun keyfiyyət göstəriciləri həmçinin "Bakı Sukanal” İdarəsinin mərkəzi laboratoriyasında təkrar təyin olunur. Nəql olunma və anbarlarda saxlama zamanı suyun keyfiyyət dəyişikliyinə nəzarəti təmin etmək məqsədilə analizlər götürülür. Amma "Azərsu” ASC-nin dediyi bu analizlərin necə aparıldığı demir. Çünki standartlara uyğun su, heç də çirkli və bulanıq su deyil.

Elə qeyd etdiyimiz kimi, marketlərdə satılan suların kefiyyəti olduqca standartlardan aşağıdır.  Reklamlarda bölgələrdən gətirdiklərini iddia etdikləri suyun çoxu məhz Bakıda doldurulur. Ən əsası bu şirkətlər bu suları birbaşa "Azərsu” ASC-nin verdiyi sulardan dolduraraq satışa göndərirlər.

 

Ölkədə ən kefiyyətli su hesab edilən "Sirab”, "Badamlı”nın da Bakıda doldurulduğunu iddia edən ekspert Tərlan Məmmədov Naxçıvandan bu qədər suyun Bakıya çatdırılmasını mükünsüz sayır. Ekspert bunu belə izah edir:”Bütün böyük satış məntəqələrini təmin etmək üçün  "Sirab”, "Badamlı” şirkətlərinin gərək 10 min maşını olsun. Bu isə mümkünsüz bir şeydir. Elə "Slavyanka” suları da mənim fikrimcə Bakıda doldurulur. Bu suyun belə sürətlə Bakıya çatdırlması mümkündürmü?. Və yaxud "Dübrar” və "Dalğa” suları kefiyyətə cavab veririmi? "Dübrar” və "Dalğa” Bakıda doldurulur. Kim bu suların kefiyyətinə zəmanət verir? Əhali də ucuz olduğu uşun məhz bu sulardan istifadə edir”.

Su satışı ilə məşğul olan şirkətlər suyu bölgələrdən gətirildiyini iddia edir. Bu il iyulun 3-də  Mingəçevir şəhərində yerləşən "Azərbaycan İstilik Elektrik Stansiyası” MMC-nin açıq paylayıcı qurğular stansiyasında qəza baş verəndə bir çox şirkətlərin iç üzü açıldı. Qəza zamanı Bakı şəhərində işıq və suyun verilişində fasilə yarandı. Suyu bölgələrdən gətiririk deyən şirkətlər mağazalara su göndərə bilmədilər. Bunu texniki problem kimi qiymətləndirdilər. Amma problemin haradan qaynaqlandığı artıq bəlli idi.  Həmin gecə "Azərsu” ASC şəhərə suyun verilişin dayandırdı.

 

"Sirab”, "Badamlı”, "Slavyanka” kimi şirkətlər  həmin gecə Bakını təmin edə bilmədilər. 

 

Bu Azərbaycanda olan bəzi şirkətlərin öz maraqlarının dövlətin və vətəndaşın  maraqlarından daha üstün tutduğunu bir daha sübut etdi.

 

Seymur