“ABŞ Yaponiya, Hollandiya, Hindistanla birlikdə Çinə qarşı koalisiya yaratmağa çalışır”.

Bunu Sfera.az-a açıqlamasında politoloq Elxan Şahinoğlu deyib.

Politoloq bildirib ki, ABŞ Çindən yarımkeçiricilərin ixracının 2 ildir qarşısını almağa çalışsa da, çip istehsalı məhsullarının daşınması olduqca artıb:

“ABŞ 2022-ci ilin oktyabrından başlayaraq Çinin yarımkeçiricilərə çıxışını məhdudlaşdırmaq üçün geniş ixrac məhdudiyyətləri tətbiq edir. Yaponiya və Hollandiya da Vaşinqtonun göstərişi ilə eyni addımı atmağa qərar veriblər. Buna baxmayaraq, qadağalara daxil olmayan məhsulların, əsasən orta səviyyəli və yüksək səviyyəli çip istehsalı avadanlıqlarının Çinə daşınması kəskin şəkildə artıb. Bu, Vaşinqtonu təşvişə salıb və Amerika bu sahədə əsas oyunçu olan iki ölkənin daha sərt tədbirlər görməsini tələb edib”.

E.Şahinoğlunun sözlərinə görə, ABŞ Yaponiya və Hollandiya ilə razılaşma əldə edərək bu iki ölkə ilə birlikdə Çinin yarımkeçiricilərlə bağlı ixracat məhdudiyyətlərini genişləndirməyə çalışacaq:

“Mövcud məhdudiyyətlər 10-14 nanometr və ya daha kiçik diapazonda yarımkeçiricilərin ixracının qarşısını almalıdır. Yaponiyanın şirkətləri bu sahədə aparıcı mövqelərə malikdirlər. Ona görə də Vaşinqtonun Tokiodan tələbi budur ki, Yaponiya şirkətləri çip istehsal edən kimyəvi maddələrin Çinə satışına imkan verməsinlər. Bundan sonra Yaponiya şirkətləri ultrabənövşəyi litoqrafiya üçün fotorezisti ixrac etmək barədə hökumətin icazəsini almalıdırlar. 

Yarımkeçirici istehsalçıları arasında Hollandiyanın “ASML” şirkəti də var. Vaşinqton Hollandiya hökumətindən də Çinə çipqayırma avadanlığının satılmasını və onlara xidmət göstərilməsini dayandırmağı tələb edib. ABŞ, Yaponiya və Hollandiyanın birgə məqsədi isə Çinə çiplərin istehsalına şərait yaradacaq avadanlıq və məhsulların satışını məhdudlaşdırmaqdır. ABŞ Almaniya və Cənubi Koreyanın da Çinə çip istehsalına imkan verən komponentlərin tədarükünü dayandırmağa çağırıb”.

Siyasi şərhçi qeyd edib ki, Çinin çip istehsalını artırmağa çalışması qonşu Hindistanı da narahat edir:

“Vaşinqton kimi Dehli də hesab edir ki, Çin çiplərdən hərbi gücünü artırmaq üçün istifadə edir. Ona görə də ABŞ-nin Yaponiya və Hollandiya ilə birgə Çinə çip istehsalına şərait yaradan məhsulların satışını qadağan etməsi Hindistanın da maraqlarına cavab verir.

Bu arada, Hindistanın xarici işlər naziri Subrahmanyam Caişankarın Yaponiyaya 3 günlük səfəri diqqəti çəkib. Tokiodakı görüşlərdə iki ölkə arasında əməkdaşlığın genişlədirilməsi mövzuları müzakirə olunub. Dehli və Tokio bu əməkdaşlığı “strateji dialoq” kimi qiymətləndirirlər. Hindistanla Yaponiya arasında strateji tərəfdaşlığın məqsədlərindən biri Çinin bölgədə artan hərbi gücünə qarşı ittifaq formalaşdırmaqdır”.

Firuzə Əliyeva