NASA-nın illərlə saxladığı sirr nə idi? - Kosmosa ilk turist səyahətində nə baş verib? + VİDEO

Aya turizm səyahəti NASA-nın proqramının bir hissəsi olsa da, kosmik turizm yeni bir şey deyil. 28 aprel 2001-ci ildə 60 yaşlı Dennis Tito kosmosa buraxılıb və bir həftə Beynəlxalq Kosmik Stansiyada qalıb. O, ilk kosmik turist və kosmosa çıxan 415-ci insan olub. Lakin onun kosmosa səyahəti göründüyü qədər asan olmayıb. Gecikmələrdən tutmuş NASA-nın missiyanı bəyənməməsinə qədər, Dennis Titonun kosmosa səyahəti demək olar ki, çox çətin olub.

Sfera.az bu yazıda NASA-nın illərlə sirr kimi gizli saxladığı Dennis Titon və kosmik səyahət haqqında məlumatları təqdim edir.

Təxmin də etdiyiniz kimi, Dennis Tito milyonçu idi.

Dennis Titon kosmosa bilet almaq üçün milyonlarla dollar ödəməsi də sizi təəccübləndirməsin. Bu müddətə o 20 milyon dollar xərcləyib. Bununla yanaşı, Tito adi bir vətəndaşdan daha çox elmi və kosmik biliyə malik idi. Tito uşaqlıqda kosmosa uçmağı xəyal edirdi. Karyera məqsədini aviasiya mühəndisliyindən investisiya idarəçiliyinə dəyişsə də, kosmik elm onu ​​maraqlandırmağa davam edib və bir gün oraya səyahət etməyi səbirsizliklə gözləyirdi. Sovet kosmonavtı Yuri Qaqarin 1961-ci ildə kosmosa səyahət edən ilk insan idi ki, bu da Titonun istədiyi məqsəd idi. Tito üçün kosmosa getmək şöhrət və ya titul arxasınca getmək deyil, kosmosa getmək ehtirasından həzz almaq və orada yaşamaq təcrübəsi qazanmaq idi.

Kosmosa getmək prosesi isə ilişib qalıb

1991-ci ildə Tito Sovet İttifaqı ilə kosmosa bilet üçün kosmik missiyaya qoşulmaq barədə danışıqlar aparmağa başladı. Lakin bu, SSRİ-nin dağılmasından əvvəlki dövrə təsadüf edib və heç bir ürəkaçan razılaşma əldə olunmayıb. Ancaq bir neçə il sonra o, kosmosa getməyin mümkünlüyü barədə sorğular göndərməyə davam edib.

1990-cı illərin sonlarında Rusiyanın “MirCorp”, Amerikanın “Space Adventures Ltd” Mir kosmik stansiyası üçün sövdələşmə etdi. “MirCorp” köhnəlmiş Mir kosmik stansiyasını saxlamağa pul toplamaq üçün kosmosa və Mirə səyahət təşkil etmək qərarına gəldi. Tito səfər üçün ilk ödənişli sərnişin oldu.

NASA Titonun xəyallarını alt-üst etdi

Titonun kosmosa getmək planlarına xüsusən NASA, Kanada, Avropa və Yaponiyadakı kosmik bölmələr tərəfindən qarşı çıxdı. Əslində buna qarşı olduqlarını göstərmədilər, sadəcə məsləhət verdilər. NASA rəsmiləri prinsipcə stansiyada müştərilərə pul ödəməyə etiraz etmədiklərini bildirsələr də, Titonun aprel ayına qədər kosmosa getməyə hazır olmayacağını vəməşqə ehtiyacı olduğunu düşünürdülər.

19 mart 2001-ci il tarixli press-relizdə NASA :

“Bu müddət ərzində bütün kritik stansiya sistemlərində heç bir fövqəladə vəziyyətə cavab verə bilməyən, köməklik göstərə bilməyən və daimi nəzarətə ehtiyacı olmayan təlimsiz, peşəkar olmayan ekipajın olması Ekspedisiyaya əhəmiyyətli yük əlavə edəcək və Beynəlxalq Təhlükəsizliyin ümumi təhlükəsizliyini sarsıdacaq” - bildirirdi. Onlar dejavu yaşamaqdan qorxurdular.

NASA-nın Titonun missiyasının təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlığının əslində bir səbəbi var idi : 1984-cü ilin avqustunda prezident Reyqan kosmos gəmisində ilk kosmosa uçuş iştirakçısının müəllim olacağını bildirdi. NASA Kosmik Müəllim İmkanı üçün 10 000-dən çox müraciət qəbul edib. Ətraflı müsahibələr və tibbi müayinələrdən sonra qalib Nyu-Hempşir orta məktəbinin müəllimi S. Christa McAuliffe seçildi. McAuliffe onu vəzifəyə hazırlamaq üçün ekipajın qalan hissəsi ilə ciddi təlim keçdi.

28 yanvar 1986-cı ildə astronavt heyəti və Makaulif ilə birlikdə Challenger buraxılanda hər şey planlaşdırıldığı kimi gedirdi. Kosmik gəmi buraxılış qülləsini təmizlədi və bütün protokollar normal şəkildə davam edirdi. Havaya qalxdıqdan 73 saniyə sonra avtomobil O-ring möhürünün sıradan çıxması səbəbindən partladı. Müəllim McAuliffe də daxil olmaqla yeddi ekipaj üzvü öldü. Bu fəlakətdən sonra bütün missiyalar ləğv edildi.

Hadisənin hərtərəfli araşdırılmasından sonra gələcək kosmos uçuşlarının planlaşdırılması iki ildən çox vaxt aparıb. Bir çox Amerika vətəndaşı kosmik proqramı şübhə altına almağa başladı və NASA-ya inamını itirdi. Deməyə ehtiyac yoxdur ki, təhlükəsizlik problemi NASA üçün son dərəcə narahat idi və onlar kosmos uçuşunda heç kimin, o cümlədən hər hansı bir vətəndaşın öldüyünü görmək istəmir. 8 aylıq məşqdən sonra Titoya bir neçə şərtlə kosmosa gedə biləcəyini söyləyiblər.

1. Fəlakət zamanı bütün milli kosmik agentlikləri məsuliyyətdən azad edən;

2. mümkün zərəri ödəmək öhdəliyi ilə;

3. yanında bir astronavt olmadığı təqdirdə stansiyanın Birləşmiş Ştatlara aid olan hissələrinə girə və ya onlara toxuna bilməyəcəyinə dair razılaşmanı qəbul etmək şərtilə Tito müqaviləyə imza atdı və xəyalları gerçəkləşdi.

Rusiyanın "Soyuz TM-32" kosmik gəmisində uçmağa və ISS-də yeddi gün keçirməyə müvəffəq oldu. O, kosmosda cəmi 7 gün 22 saat 4 dəqiqə qaldı. O, digər iki rusiyalı kosmonavt, komandir Talqat Musabayev və bort mühəndisi Yuri Baturinlə birlikdə Qazaxıstanın Baykonur kosmodromundan kosmlsa buraxılıb. Bu, 40 illik yuxu kimi idi “Mən sadəcə pəncərədən baxmaqdan, dünyanı, liman dəliklərini, stansiyanı lentə almaqdan həzz alırdım. Bu, həqiqətən də əla idi, başqa nə deyə bilərəm! Gözlədiyimdən 10 dəfə yaxşı təcrübə oldu. Bu 8 gün mənim bütün həyatımın ən yaxşı təcrübəsi idi! Həmin anları lentə alınıb. Budur Titonun stansiyaya qalxıb Yerə qayıtmasının videosu :

Aynil

Sfera.az