Çörəklərdən niyə qəribə dad gəlir? – Çin “droj”unun yaratdığı fəsad

11:03 / 23.06.2021
2983
Çörək qida rasionumuzda əvəzedilməz məhsullardan
biridir. Bu baxımdan onu keyfiyyəti, tərkibi hamının maraqlandırmalıdır.
Hazırda sosial şəbəkələrdə ən çox müzakirə obyekti olan isə zavod çörəklərinin
qəribə tamıdır. Belə ki, istehlakçıların sözlərinə görə, həmin çörəkləri
istifadə edən zaman turşuluq hiss olunur. Bu da birbaşa mayalarla əlaqələndirilir.
Mütəxəssislərin fikrincə, istehsal prosesini
intensivləşdirmək üçün sənayedə tamam başqa cür maya istifadə etməyə başlayıblar.
Hansı ki, həmin mayalarla xəmir təxminən bir saat ərzində özünə gəlir.
Hazırda sosial mediadakı müzakirələrdə daha çox adı
hallanan "Gloripan” mayalarıdır. Qeyd olunur ki, Çin istehsalı olan bu məhsulda
turşuluq göstəricisi həddindən artıq yüksəkdir və bu da çörəkdə acı tamın
yaranmasına səbəb olur. Qiyməti daha ucuz olsa da, keyfiyyəti aşağı olan bu məhsulun
fəsadları daha çoxdur. Sözügedən mayanın tərkibi əlavə qatqılarla zəngindir və
az bir hissə ilə çörəyi, o cümlədən digər un məmulatlarını sürətlə acıda bilir.

"Gloripan” mayaları ilə bağlı təkcə yerli
istehlakçılar deyil, həmçinin xarici istehlakçılar da mənfi fikirdədir. Çoxluq
məhsulun ziyanlı olması fikrindədir. Düşünün ki, bu mayalar sayəsində 2 saat ərzində
acımalı olan xəmir, yarım saata və ya bir neçə dəqiqəyə prosesi tamamlayır və dərhal
bişirilir. Bu, istehsalçıların işini asanlaşdırsa da, istehlakçılara vurduğu fəsadları
danmaq olmaz.
Mövzu ilə bağlı fikirlərini Sfera.az əməkdaşı ilə
bölüşən Ukrayna Kulinarlar Birliyinin üzvü, Türkiyə Şef Aşcılar Dərnəyinin Azərbaycan
təmsilçisi, qida texnoloqu Ağa Salamov deyir ki, zavod çörəklərinin dadında
turş, o cümlədən qəribə tamın hiss olunmasının səbəbi birbaşa maya ilə əlaqəlidir.
Çünki bir sıra çörəkbişirmə müəsisələri çörəyi tez bir zamanda bişirmək üçün
asan üsullara əl atırlar.
O bildirib ki, qeyd edilən üsuldan istifadə etmək
çörəyin saxlanma müddətini azaldır: "Çörəyin uzun zaman qalması üçün mayalardan az
istifadə olunmalı, fermentasiya müddəti isə uzun olmalıdır. Ümumiyyətlə proses
belədir: Un zavoda daxil olur, ondan çörək bişirmək olar ya yox, bu barədə qərar
verilməsi üçün laboratoriyada analizdən keçirilir. (hansı dərəcədə bişməli
olduğu, unun ağlılığı, dəmiri, düşmə əmsalı və.s). Bişirilməyə gedəndə isə un
çoxpilləli ələkdən keçirilir ki, hava ilə təmin olunsun. Bu proses həm də onu
fiziki çirklənmədən qoruyur – içində qum dənələri və ya hər hansı başqa maddələr
ola bilər. Daha sonra onu yoğururlar və mayadan iki dəfə az istifadə olunur.
Belə olan halda, fermentasiya, yəni acıtma müddəti uzun sürməlidir. Hardasa 2
saata yaxın onu acıtmalıdılar. Sonra yenidən ələkdən keçirilmiş un əlavə edib
yoğurmalıdırlar. Ardınca onu kündəyə verirlər və son acıtma dolabında bu şəkildə
qalır, orda da fermentasiya prosesi gedir. İkinci fazada artıq kündələnmiş xəmirin
acıtması olur, daha sonra bişmə mərhələsi gəlir. Bu çörəklərin ömrü uzun olur.
Amma bəzi zavodlar çörəyi bişirən zaman bir dəfə yoğururlar, daha çox maya əlavə
edirlər ki, tez şişsin, iki saat yox, yarım saat ərzində cəld bişirib istehlaka
versinlər. Fermentasiya müddəti az getdiyinə görə, həmin çörəklərdə qıcqırma
halları olur”.

Müsahibimiz qeyd edib ki, bəzi işbazlar çörəyi iki
fazalı deyil, bir fazalı texnologiya ilə bişirirlər, bəzən isə keyfiyyətsiz
mayalardan istifadə olunur:
"Bu zaman unu heç ələkdən də keçirmirlər. Mayasını,
suyunu vurur, bir az acıyandan sonra həmən bişirirlər. O çörəklər həm ağır həzm
olur, həm də məsamələri demək olar ki, olmur. Bu da insan orqanizminə fəsadlar
törədir. Fermentasiya müddəti uzun olan çörək isə rahat həzm edilir. Əvvəllər təbii
yollarla alınan mayalardan istifadə olunurdu. Məsələn, noxuddan, əncir
yarpağından, yaxud xəmirin özündən maya tutmaq mümkün olurdu. Bu, çox qədim
texnologiyadır. İndi isə süni mayalardan istifadə edirlər ki, bu da
qaçılmazdır”.
