"Ammonium nitratdan daha təhlükəsiz olan karbamidin daxildə istehsalı strateji addım idi” – ŞƏRH
Livanın paytaxtı Beyrutda baş verən dəhşətli partlayış dünya mediasının gündəminə oturub. Hər keçən saat yeni qurbanlar haqda xəbərlər gəlir.
Partlayışın hansı səbəbdən baş verməsi tam şəkildə dəqiqləşməsə də Livanın baş naziri Həsan Diyab limanın anbarlarında saxlanılan 2 750 ton ammonium nitratın həmin şiddətli parlayışa səbəb olduğunun ehtimal edildiyini deyib. Bəs bu cür dağıdıcı gücə malik olan maddə haqqında nə bilirik?
Bu barədə açıqlama verən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunun mineral gübrələr laboratoriyasının rəhbəri, aqrar elmlər doktoru Məmməd Məmmədov bildirib ki, ammonium nitrat azot gübrəsidir və ölkəmizdə "selitra" adı ilə tanınır.
Ekspert bildirib ki, ammonium nitrat həqiqətən də partlamaya meyillidir: "Uzun illər Azərbaycanda "selitra" kənd təsərrüfatında istifadə olunub. O, idxal olunduğundan həm də baha başa gəlirdi. Hərçənd ki, ondan iki dəfə daha güclü, ekoloji cəhətdən daha təhlükəsiz və bitki üçün az zərərli olan karbamid kimi alternativ olub. Bu gübrə həm də ammonium nitratdan fərqli olaraq partlayışa meylli deyil. Bu mənada ötən il ölkəmizdə "SOCAR Karbamid" zavodunun açılışı strateji əhəmiyyətə malik idi. Həmin müəssisə faktiki olaraq idxaldan asılılığı azaltmağa, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasına, gübrələrin alınmasına xərclənən vəsaitin milli iqtisadiyyatda qalmasına, "selitra"nın əvəzedicisi olan gübrəni fermerlərə daha sərfəli şərtlərlə satmağa imkan verdi. O, azot itkisini azaltmaqla kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın yüksəldilməsini təmin edir. Eyni zamanda karbamid ammonium nitrata nisbətən yuyulmaya daha davamlıdır və torpağın münbitliyinin qorunub saxlanılmasında böyük rola malikdir. Həmin gübrənin ucuz olaması isə kənd təsərrüfatı məhsullarının maya dəyərini aşağı salmaqla, xarici bazarlarda rəqabət qabiliyyətini artırır”. (report)
