Sfera.az xəbər verir ki, ötən il AMB 201,724 milyon manat zərər edib. Zərərin yaranmasında faiz xərcləri (166,46 milyon manat), inzibati və sair əməliyyat xərcləri (79,57 milyon manat), xarici valyuta mövqeyinin yenidən qiymətləndirilməsi üzrə xalis zərər (60,3 milyon manat) daha böyük paya sahibdir.

Bunun səbəbini mərkəzi bankların əsas məqsədində axtarmaq lazımdır.

Mərkəzi bankların məqsədi qiymət sabitliyinin təmin etməkdir. Bu məqsədə çatmaq üçün mərkəzi banklar müxtəlif tədbirlər görür və bu zaman gəlir əldə etməyi hədəfləmirlər. Bu məqsədə uyğun olaraq bütün mərkəzi bankların fəaliyyət istiqamətləri elə qurulub ki, iqtisadi vəziyyət yaxşılaşdıqda onlar gəlir əldə edə bilmir, yaxud zərər edir, iqtisadiyyatda vəziyyət pisləşdikdə isə yüksək gəlirə sahib olurlar.  

Məsələn, AMB pul kütləsini və bank sisteminin likvidliyinin tənzimləməsi məqsədilə məcburi ehtiyat normasını tətbiq edir. Həmin normaya uyğun olaraq kommersiya bankları tərəfindən cəlb olunan depozitlərin bir hisssəsi AMB-də məcburi saxlanılır. Məcburi ehtiyatlar artırıldıqda bank sisteminin kredit vermək qabiliyyəti məhdudlaşır və beləliklə iqtisadiyyatda pul kütləsinin həcmi azalır, məcburi ehtiyatları azaltdıqda isə bunun əksi baş verir.

İqtisadiyyatda vəziyyət yaxşı olduqda isə həm məcburi ehtiyat norması azaldılır, həm də kommersiya banklarına daha az kredit verildiyindən faiz gəlirləri də azalır.

İqtisadi vəziyyətlə AMB-nin gəlir və xərcləri arasındakı əlaqənin olduğunu ilin yekunlarına dair açıqlanan məlumatlar da təsdiqləyir. Azərbaycan iqtisadiyyatında makroiqtisadi sabitliyin pozulduğu 2015-ci ilə qədərki və daha sonrakı nəticələrə baxanda görürük ki, iqtisadi vəziyyət pisləşəndə AMB böyük gəlir əldə edib, yaxşılaşdıqda isə gəliri zərər əvəzləyib.

2014-cü ildə makroiqtisadi vəziyyət yaxşı idi, buna görə də AMB 308,7 milyon manat zərər edib. Amma 2015-ci ildə vəziyyət 180 dərəcə dəyişdiyindən AMB-nin 5,526 milyard manat gəlir əldə etdiyini görürük.

2016-cı və 2017-ci ildə də AMB mənfəət əldə edib. Həmin illərdə mənfəət müvafiq olaraq 404 milyon manat və 3,515 milyard manat olub.

2018-ci ildə iqtisadi sabitlik təmin edildiyindən AMB zərərə uğrayıb. Onun zərəri 47,8 milyon manat təşkil edib.

2019-ci ildə isə iqtisadi vəziyyət yaxşı olduğu halda AMB 66 milyon manat gəlirə sahib olub. Bunun səbəbi effektiv faiz dərəcəsi metodu ilə hesablanan faiz gəlirlərinin 26 milyon manatdan çox, yenidən qiymətləndirmə ilə əlaqədar gəlirlərin 35 milyon manatdan çox artması, eyni zamanda faiz xərclərinin 67 milyon manat azalması gəlirlərdə əsas rol oynayıb.

2020-ci ildə isə iqtisadi vəziyyət yenidən pisləşdiyindən AMB 45,5 milyon manat gəlir əldə edib.