Media artan intiharlar dalğasında özünü necə aparmalıdır? – Ekspert rəyləri
11:41 / 23.02.2021
885
Son günlər ard-arda intihar hadisələrinə
şahidlik edirik. Bu tip xəbərlərin mediada işıqlandırılmasına münasibət isə
birmənalı deyil. Mediada intihar edən şəxslərin fotolarının, şəxsi məlumatlarının
yayılması xüsusilə tənqid edilir və
bunların intiharlara təşviq olduğu bildirilir.
Məsələ ilə bağlı media eksperti Zeynal Məmmədli Sfera.az-a danışarkən intiharların həssas mövzu olduğunu bildirib:
"İntiharın müxtəlif səbəbləri var. Bunları öyrənmədən,
sırf diqqət cəlb etmək, hər hansı mətbu orqanı tanıtmaq üçün mövzudan
faydalanmaq yanlış yoldur. Çünki intihara meylli , psixoloji sabitliyi olmayan
insanlar kifayət qədərdir. Yaxud, hər hansı səbəbdən intiharı çıxış yolu, şəxsi
intiqam sayanlar var və bu, özəlliklə azyaşlıların, yeniyetmələrin həyatı üçün
böyük təhlükədir. Ona görə son dərəcə diqqətli olmaq lazımdır.
Burada ad çəkmək,
özəlliklə intiharın necə gerçəkləşdiyini qeyd etmək olmaz. Bunlar intiharların
qarşısını almağa yox, əksinə yayılmasına yardım edə bilər. Əgər intihar hadisələri
doğrudan da diqqət çəkirsə, onların xüsusi çəkisi artırsa, bunun obyektiv səbəbləri
araşdırılmalıdır. Bəlli mütəxəssis yanaşması lazımdır. Məsələn, dünyada
intiharların nədən qaynaqlandığı, Azərbaycanda spesifik səbəblərinin
olub-olmaması – yəni, problem bütün istiqamətlərdə araşdırılmalıdır. O halda
konrekt intihar olaylarından danışmaq olar ki, olaylar əslində intihar deyil,
bu ad altında hansısa cinayətin üstünün örtürülməsidir.
Amma qalan hallarda səbəbləri,
problemin həlli istiqamətində ciddi mütəxəssis yanaşmaları ilə əksini
tapmalıdır. Bunun üçün də media menecerlər intihar olaylarını necə yazmaq və ya
onu necə göstərmək, səsləndirməklə bağlı təlimatlar hazırlamalıdırlar. Həmin təlimatlar
ümumi jurnalist peşəkar etikasına uyğunlaşdırılmalıdır ki, cəmiyyətdə
intiharlarla əlaqəli yanlış təsəvvürlər formalaşmasın. Yəni, qaş düzəldən yerdə
vurub göz çıxarmayaq”.
Ekspert hesab edir ki, mediada intihar edən şəxslərin
şəkillərini qətiyyən yayımlamaq olmaz: "O şəxsin yaxınları, qohumları,
yaşıdları, dostları var. Şəkillərlə, ad-soyadı qeyd etməklə sanki bu intiharı təbliğ
etmiş olmuruqmu? İntihara son dərəcə həssas yanaşmaq, səbəbləri üzərində
dayanmaq və intihar edənlərin bioqrafik bilgilərini birmənalı olaraq verməmək
lazımdır. Şəkillərdən isə ümumiyyətlə söhbət gedə bilməz”.
Sumqayıt şəhəri 2 saylı vəkil bürosunun müdiri, vəkil Leyla Bədəlova saytımıza açıqlamasında intiharlarla bağlı qanunda nəzərdə
tutulan məsuliyyətdən söz açıb:
"Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinə əsasən təqsirkardan
maddi, xidməti və ya sair cəhətdən asılı olmuş zərərçəkmiş şəxsi onunla amansız
rəftaretmə, onun ləyaqətini mütəmadi olaraq alçaltma, ona hədə-qorxu gəlmə yolu
ilə özünü öldürmə və ya özünü öldürməyə cəhd həddinə çatdırma cinayət məsuliyyəti
yaradır. Buna görə qanunla müvafiq cəza tədbiri üç ildən yeddi ilədək müddətə
azadlıqdan məhrum etmədir”.
Vəkil həmçinin mediada intihar xəbərləri ilə
bağlı məsuliyyətin artırılmasından da söz açıb:
Günay Rəsulqızı
Sfera.az
