“Mirvari sırğalı qız”ın sirri açıldı: İnsanlar niyə gözlərini ondan çəkə bilmirlər?

Yohannes Vermeerin "Mirvari sırğalı qız" əsəri dünyanın ən məşhur rəsmlərindən biridir. Bəs niyə insanlar ona baxmağı bu qədər sevir?

Sfera.az bildirir ki, tədqiqatçılar rəsmin xüsusi nevroloji fenomenə görə bütün dünyada insanları valeh etdiyini müəyyən ediblər. Alimlər rəsmə baxarkən beynin reaksiyasını ölçüblər onun sirrini açdıqlarını düşünürlər.

17-ci əsrin şah əsəri Haaqadakı Mauritshuis Muzeyində saxlanılır. Muzey rəsmiləri portretə və digər məşhur sənət əsərlərinə baxarkən beynin gücünü ölçmək üçün nevroloqlara tapşırıq verib. Tədqiqatçılar bir sıra eksperimentlər aparıblar. Müəyyən edilib ki, tamaşaçı əslində öz nevroloji fenomeninin əsirindədir. Belə ki, alimlər bunu "davamlı diqqət dövrəsi" adlandırırlar. Nevroloqlar bu fenomenin "Mirvari sırğalı qız" tablosuna xas olduğuna inanırlar.
 

Təhlillər göstərir ki, müşahidəçinin ilk dəfə gözü əvvəlcə qızın gözünə düşür, sonra ağzına doğru hərəkət edir, sonra mirvari sırğaya, sonra yenidən gözə qayıdır. Bu, dairəvi şəkildə davam edir. “Neurensics” araşdırma şirkətinin eksperti Martin de Munnikin fikrincə, izləyicilərin şəkilə daha uzun baxmasına səbəb olan da məhz budur.
 

Təhlil zamanı alimlər beyin dalğalarını da ölçüblər və aşkar ediblər ki, beynin şüuru və şəxsiyyəti idarə edən hissəsi olan prekuneus daha çox stimullaşdırılıb. Tədqiqatın müəllifləri qeyd edirlər ki, şəkil xüsusi və proqnozlaşdırıla biləndir, lakin bunun niyə belə olması onlar üçün əsl sürpriz olub.

Alimlər qeyd edirlər ki, onların tədqiqat işi əslində beyni skan etmək və sənət əsərinə nevroloji reaksiyanı ölçmək üçün EEG və MRT cihazlarından istifadə edən ilk növdür. Tədqiqat zamanı alimlər orijinal rəsm və onun reproduksiyasına baxarkən beynin reaksiyasını da müqayisə ediblər. Nəticələr göstərib ki, orijinala baxanda emosional reaksiya reproduksiyaya baxanda 10 dəfə güclü olub.
 

"Mirvari sırğalı qız" rəsm əsərində üç diqqət mərkəzi var.

Tədqiqatda, komanda orijinal və reproduksiya nümayiş etdirilən onlarla insanın beyin dalğalarını izləmək üçün qapağa göz izləyicisi əlavə edib. “Mauritschei” Muzeyinin direktoru Martina Gosselinkin sözlərinə görə, əslində yeni tədqiqat orijinal sənət əsərləri üzərində düşünməyin nə qədər vacib olduğunun təsdiqidir.

Qeyd edək ki, Vermeer öz əsərlərində tez-tez diqqəti bir yerə yönəldir, ətrafdakı detallar isə daha bulanıq görünür. Əslində, "Mirvari sırğalı qız" üç belə mərkəzə malikdir:

göz;
ağız;
mirvari.

Yeri gəlmişkən, ekspertlər qeyd edirlər ki, üç fokus obyektinin olması Vermeerin bu əsərini digərlərindən fərqləndirir. Gosselinkə görə, bu əsərdə kiminsə sizə həqiqətən necə baxdığını görə bilərsiniz, halbuki müəllifin digər əsərlərində biz insanların yazı yazdığını və ya iynə tikdiyini görürük.
 

Tədqiqatın müəllifləri qeyd edirlər ki, digər məşhur rəsmlər üzərində də oxşar tədqiqatlar aparmaq maraqlı olardı. Ola bilsin ki, gələcəkdə alimlər da Vinçinin “Mona Liza” əsərinin sirrini aça bilsinlər.

Xanım

Sfera.az