Azərbaycanda qadın hüquqları son illər əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf edib. Bununla belə, gender bərabərliyi və qadın hüquqlarının tam müdafiəsi ilə bağlı hələ də bir sıra problemlər mövcuddur. Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qadınlar Fondunun (UN Women) və yerli qeyri-hökumət təşkilatlarının məlumatlarına görə, qadınların hüquqlarının gücləndirilməsi üçün daha çox səy göstərilməlidir.

Sfera.az Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin 2024-cü il məlumatına istinadən xəbər verir ki, qadınların əmək fəaliyyətində iştirak səviyyəsi 47,9 faiz təşkil edir. Xüsusilə şəhər yerlərində ali təhsilli qadınlar arasında bu göstərici daha da artır. Təhsil sahəsində qızların məktəbə getməsi 97 faizə çatıb. Bununla belə, qadınların yüksək rəhbər vəzifələrdə və siyasətdə təmsil olunma nisbəti 17,9% olaraq qalır. Azərbaycan Milli Məclisində qadın deputatların sayı 21 nəfərdir və bu göstərici cəmi 125 deputatın 16,8 faizini təşkil edir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qadınlar Fondu (UN Women) Azərbaycanda qadınlara qarşı zorakılığın hələ də mühüm problem olduğunu bildirir. 2019-cu ildə aparılan bir araşdırmaya görə, qadınların 38%-i həyatlarının müəyyən dövründə məişət zorakılığına məruz qalıb. 2010-cu ildə qəbul edilmiş “Məişət zorakılığının qarşısının alınması haqqında” qanunda zorakılıq qurbanlarının müdafiəsi və günahkarların cəzalandırılması ilə bağlı mühüm müddəalar olsa da, praktikada müxtəlif problemlər mövcuddur.

Azərbaycan hökuməti 2025-ci ilə qədər qadın hüquqlarının və gender bərabərliyinin artırılması ilə bağlı müxtəlif məqsədlər qoyub. Bunlara qadınların işçi qüvvəsində iştirak nisbətinin 55%-ə çatdırılması və yüksək rəhbər vəzifələrdə qadınların təmsilçiliyinin 30%-ə çatdırılması daxildir. Bundan əlavə, Azərbaycan Kiçik və Orta Sahibkarlıq Fondu (KOS) tərəfindən qadın sahibkarlığının təşviqi üçün dəstək proqramları və fondlar yaradılıb.

BMT Qadınlar Fondu və yerli qeyri-hökumət təşkilatları qadınların iqtisadi müstəqilliyini artırmaq və zorakılıq qurbanlarına dəstək vermək üçün müxtəlif layihələr həyata keçirir. Xüsusilə kənd yerlərində qadınların təhsil və səhiyyə xidmətlərindən istifadə imkanlarını artırmaq üçün bir çox proqramlar həyata keçirilir.

Azərbaycanda qadın hüquqları sahəsində mühüm irəliləyiş əldə olunsa da, gender bərabərliyinə tam nail olmaq üçün daha çox səy tələb olunur. Qadınların sosial həyatda daha güclü və bərabər mövqe tutmaları üçün hökumətin, beynəlxalq təşkilatların və vətəndaş cəmiyyətinin birgə səyləri böyük əhəmiyyət kəsb edir. Qadın hüquqlarının müdafiəsi və inkişafı Azərbaycanın davamlı inkişafı və demokratikləşmə prosesinin təməl daşlarından biridir.

Şəbnəm Əkbərova