Xruşov iclas zalına hamıdan tez gəlib, Malenkovun yerində oturub və... - Kremldə inanılmaz çevriliş

 

Özünü dünyaya "humanist və ədalətli” ölkə kimi təqdim edən SSRİ-nin siyasi müstəvisində  baş verənlər heç də humanist prinsiplərə və ədalətə söykənməyib. Əslində, kənardan və mətbuatın təqdim etdiyindən belə təəssürat yaranıb ki, ölkənin birinci şəxslərinin vəzifə təyinatı plenumlarda seçki yolu ilə baş tutub. Yəni bu məsələ tam şəffaflıqla həll olunub.

Budəfəki yazıda Stalinin vəfatından sonra Mərkəzi Komitədə baş verən hadisələrə nəzər salacağıq.

Əvvəlcə onu qeyd edək ki, Stalinin 30 illik ağır hakimiyyətindən sonra Mərkəzi Komitədə son dərəcə gərginlik müşahidə olunub. Dövlət məmurları hakimiyyətin bölüşdürülməsində bütün güc və imkanlarını işə salıblar. Yüksək vəzifələrə iddialı olanların ad və soyadlarını sadalasaq, həmin dövrdə vəziyyətin nə qədər mürəkkəb olduğunu təsəvvür etmək cətin deyil. Georgi Malenkov, Vyaçeslav Molotov, Lavrenti Beriya, Nikita Xruşov, Gerogi Jukov, Lazar Kaqanoviç və digərlərinin ortaq məxrəcə gəlməsi çox çətin məsələ olub. Amma təbii ki, sonda siyasilər yekdil qərara gələ biliblər.

 

 

Qərara alınıb ki, SSRİ-də idarəetmə üsulu Leninin dövründəki kimi, Nazirlər Sovetinə həvalə edilsin, yəni ölkənin idarə edilməsində birinci şəxs müasir dövrə uyğun desək, baş nazir olsun. Bu qərar qəbul olunduqdan sonra Kreml oyunları başqa səmtə yön alıb. Malenkovla eyni cəbhədə olan Lavrenti Beriya təklif edib ki, onun baş katib yox, Nazirlər Sovetinin sədri vəzifəsinə seçilməsi məqsədəuyğun olar. Güc Beriya tərəfində olduğundan Xruşov və onun tərəfdarları bu təklifi qəbul etmək məcburiyyətində qalıblar. Amma oyun bunula bitməyib.

 

Beləliklə, Georgi Malenkov ölkənin birinci şəxsi olub. İstər araşdırmaçıların qənaətinə, istərsə də müasirlərinin söylədiklərinə görə Malenkov hakimiyyəti əlində saxlamaq gücündə olmayıb. Bütün siyasi fəaliyyəti dövründə Mərkəzi Komtədə yalnız icraçılıq funksiyasını daşıyan, heç vaxt təşəbbüskarlığı olmayan, Stalinin müəruzələri, müraciətləri ilə məşğul olan Malenkov üçün ölkəni idarə etmək çətin  məsələ sayılıb. O, bu işdə Beriyaya arxayın olub. O cümlədən Malenkovu devirmək gücündə olan Xruşovun mübarizəyə girişməməsinin səbəbi də yenə Beriya olub. Təhlükəli və qorxulu Beriya Xruşov üçün böyük maneəyə çevrilib və Xruşov məqam gözləyib.

 

Malenkov ölkənin birinci şəxsi olaraq, həm də Mərkəzi Komitənin Rəyasət heyətinin sədri  olub və müşavirələrə sədrliyi də məhz o edib. Növbəti müşavirələrin birində Xruşov müşavirə zalına hamıdan qabaq gəlib və sədr kürsüsündə (Malenkovun yerində) əyləşib. Malenkov zala daxil olanda Xruşova yaxınlaşıb:

Xruşov bu iraddan təmkinin pozmayıb:

Bu dəfə Xruşov ona istehzalı təbəssümlə cavab verib:

Bununla da, ölkədə idarətetmə Kommunist Partiyasının və onun baş katibinin əlinə keçib. Xruşov Malenkovdan qisasını alıb. Hətta onu qısa müddətdən sonra Nazirlər Sovetinin sədri vəzifəsindən də uzaqlaşdırıb. 1955-ci ildə Malenkov SSRİ elektrostansiya naziri təyin edilib. O, bu vəzifədə cəmisi iki il işləyib. 1957-ci ildə Xruşovu devirmək cəhdi baş tutmayanda Malenkov nazir vəzifəsindən də çıxarılıb, o cümlədən partiya sıralarından da xaric edilib.

 

Kommunist Partiyasına bərpa olunmaq üçün Malenkov dəfələrlə Mərkəzi Komitəyə müraciət edib. Son müraciətindən sonra məslənin həll olunacağını söz versələr də, ömür vəfa etməyib. Georgi Malenkov 1988-ci ildə, 86 yaşında vəfat edib. Uzun illər yüksək postlarda xidmət etsə də, Malenkovun Novodeviçye qəbirstanlığında dəfn olunmasına icazə verilməyib.