Qloballaşan dünyada informasiya cəmiyyətinin sürətli inkişafı fikir, söz və məlumat azadlığının əhəmiyyətini daha da artırır.

Sfera.az xəbər verir ki, bu dəyərlər təkcə hüquqi norma kimi deyil, həm də cəmiyyətin intellektual səviyyəsini, ictimai fəallığını və demokratik mədəniyyətini müəyyən edən əsas amillərdən biri kimi çıxış edir. Azad və plüralist informasiya mühiti olmadan nə effektiv idarəetmə, nə də vətəndaş cəmiyyətinin dayanıqlı inkişafı mümkündür. Fikir və söz azadlığı hər bir fərdin öz düşüncələrini, baxışlarını və mövqeyini sərbəst şəkildə ifadə etmək hüququnu təmin edir. Bu azadlıq yalnız razılaşdırılmış fikirlərin deyil, eyni zamanda fərqli və tənqidi baxışların da cəmiyyətdə səslənməsinə imkan yaradır. Tənqidi düşüncə mühitinin mövcudluğu isə ictimai nəzarətin güclənməsinə, problemlərin vaxtında üzə çıxarılmasına və onların həlli yollarının axtarılmasına şərait yaradır.

Media bu prosesdə əsas platforma rolunu oynayır. Azad, müstəqil və peşəkar media qurumları cəmiyyətlə dövlət arasında körpü funksiyasını yerinə yetirir, ictimai maraq kəsb edən məsələləri gündəmə gətirir və vətəndaşların məlumatlandırılmasını təmin edir. Medianın müxtəlif mövqelərə yer verməsi, balanslı və obyektiv yanaşmanı qoruması plüralizmin real mənada formalaşmasına zəmin yaradır. Plüralist media mühiti isə cəmiyyətin informasiya ehtiyaclarını daha dolğun şəkildə qarşılayır. Məlumat azadlığı və informasiya əldə etmək hüququ demokratik idarəetmənin mühüm göstəricilərindən hesab olunur. Dövlət orqanlarının açıq fəaliyyət göstərməsi, qərarların əsaslandırılması və ictimaiyyətə vaxtında məlumat verilməsi vətəndaşların dövlətə olan etimadını artırır. Eyni zamanda, açıq informasiya mühiti dezinformasiya və saxta xəbərlərin təsirinin azalmasına, ictimai rəyin daha sağlam əsaslar üzərində formalaşmasına kömək edir.

Rəqəmsal medianın və sosial şəbəkələrin geniş yayılması fikir və söz azadlığı üçün yeni imkanlar yaratmaqla yanaşı, müəyyən çağırışlar da ortaya çıxarır. Bir tərəfdən, hər kəsin informasiya istehsalçısına çevrilməsi plüralizmi gücləndirir, digər tərəfdən isə etik normaların pozulması, manipulyasiya və nifrət nitqi kimi problemlər meydana çıxır. Bu baxımdan media savadlılığının artırılması, jurnalist etikası və məsuliyyətli informasiya yayımı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Plüralizmin inkişaf etdirilməsi yalnız medianın deyil, bütövlükdə cəmiyyətin marağında olan məsələdir. Fərqli baxışlara dözümlü yanaşma, dialoq mədəniyyətinin formalaşdırılması və qarşılıqlı hörmət prinsipləri sosial sabitliyin və ictimai həmrəyliyin əsasını təşkil edir. Cəmiyyətdə müxtəlif siyasi, sosial və mədəni mövqelərin mövcudluğu normal və təbii hal kimi qəbul edildikdə demokratik inkişaf daha dayanıqlı olur.

Nəticə etibarilə, fikir, söz və məlumat azadlığının təmin edilməsi, eləcə də plüralizmin ardıcıl şəkildə inkişaf etdirilməsi müasir cəmiyyətin demokratik dəyərlərə sadiqliyinin göstəricisidir. Bu istiqamətdə görülən işlər medianın keyfiyyətinin yüksəlməsinə, vətəndaşların maariflənməsinə və ictimai proseslərdə fəal iştirakına geniş imkanlar yaradır. Sağlam informasiya mühiti isə uzunmüddətli perspektivdə hüquqi dövlətin və güclü vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasına xidmət edir.

Niyaz Hacıyev

Sfera.az

Mövzu: fikir, söz və məlumat azadlığının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi

Qeyd: yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Söz azadlığı demokratik dəyərlərə sadiqlik göstəricisidir