Planetdəki demək olar ki, hər bir insanın, hətta ana bətnindəki körpələrin qanında olan bir zəhəri təsəvvür edin. Bu zəhər, dünyaya buraxıldıqdan sonra geri dönməz olan və bədəndə toplanmağa davam edən unikal bir maddədir. Təəssüf ki, bu, fəlakət ssenarisi deyil, hazırda içimizdə zaman bombası kimi işləyən PFAS və PFOS kimi tanınan sonsuz kimyəvi maddələrin reallığıdır. Bəs bu kimyəvi maddələr nədir?

Sfera.az mövzu ilə bağlı maraqlı yazı təqdim edir.

Süni zəhər olan PFOA, yapışmayan səthlərin möcüzəsi, ləkə/su çıxarıcı məhsulların rahatlığı sayəsində bizə satılıb.

Bu kimyəvi maddə və onun əmisi oğlu olan PFOS (səth qoruyucu spreylərdə və bəzi yanğınsöndürmə köpüklərində istifadə olunur) inanılmaz dərəcədə davamlı xüsusiyyətlərə malikdir. Onlar o qədər davamlıdır ki, qanımızda və ətraf mühitdə demək olar ki, sonsuza qədər qalırlar. Buna görə də onlara "əbədi kimyəvi maddələr" deyilir.

Bu zəhərin damarlarımızdan keçən təsiri canlılar üçün dağıdıcıdır. Alimlər PFOA-ya məruz qalma ilə böyrək və xaya xərçəngi, tiroid xəstəliyi və xoralı kolit kimi ciddi xəstəliklər arasında əlaqələr olduğunu bildirirlər. Daha son tədqiqatlar bu kimyəvi maddələrin reproduktiv və immun sistemlərimizə mənfi təsir göstərə biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar doğurur.

Bu təhlükəli kimyəvi maddələrin qəsdən istehsalına və ətraf mühitə buraxılmasına kimin cavabdeh olduğunu bilirik.

Uzun müddətdir ki, güclü korporativ maraqlar bu dəhşətli təhlükəni həm elm adamlarından, həm də ictimaiyyətdən gizlədə biliblər. Lakin indi bu şəxslərin insan həyatı üçün zərər və təhlükə barədə məlumatlı olmalarına baxmayaraq fəaliyyətlərini davam etdirmələri artıq ictimaiyyətə açıqlanıb. Bu təhlükələri hər kəsdən gizlədən şirkətlər DuPont və 3M kimi tanınan kimyəvi maddələr istehsalçılarıdır.

Bu dəhşətli sirr 1998-ci ildə mal-qarası kütləvi şəkildə ölən bir fermer sayəsində aşkar edilib. Erl Tennantın yorulmaz səyləri sayəsində bu təhlükə indi üzə çıxır. Erlin bu məsələni həll etməkdəki əzmkarlığı təkcə onun fermasında deyil, həm də minlərlə qonşusunun və ölkə daxilindəki içməli suya gizli şəkildə yayılmış bir zəhərin mövcudluğunu ortaya çıxardı.

İstifadə etdiyiniz məhsulun PFAS ehtiva edib-etmədiyini öyrənməyin ən yaxşı yolu əvvəlcə brendin veb saytını yoxlamaqdır.

Brendlər tez-tez məhsullarından PFAS-ı çıxardıqlarını reklam edirlər. Veb saytında məlumat tapa bilmirsinizsə, birbaşa müştəri xidmətləri ilə əlaqə saxlayıb soruşmalısınız.

Lakin, fərdi məhsul etiketlərinə aldanmayın. Bu iki spesifik PFAS kimyəvi maddəsi artıq əsasən tədricən istifadədən çıxarılıb. Lakin bəzi istehsalçılar eyni dərəcədə davamlı və təhlükəli ola bilən bir çox digər PFAS tərkibli əvəzedicilərdən istifadə edirlər.

Bu kimyəvi maddələrin artıq hər yerdə, içdiyimiz sudan tutmuş yediyimiz yeməyə qədər olması qorxulu olsa da, aldığınız məhsulu və markanı bilmək bu zərərli maddələrdən qorunmağınıza kömək edəcək.

Xanım

Hətta doğmamış körpələrin də qanında var: Bütün dünyanı gizlicə zəhərləyən şirkətKateqoriya məlum deyil31.10.25, 20:06271 👁️-T+PAYLAŞ

Hətta doğmamış körpələrin də qanında var: Bütün dünyanı gizlicə zəhərləyən şirkət
Kateqoriya məlum deyil31.10.25, 20:06271 👁️
T
PAYLAŞ