ABŞ Ukraynaya silahı niyə dolayı ötürür? - AÇIQLAMA

ABŞ Prezidenti Donald Tramp bildirib ki, Vaşinqton Ukraynaya dəstək göstərən NATO müttəfiqlərinə silah tədarükünü artırmağı planlaşdırır. Onun sözlərinə görə, ABŞ NATO-ya milyardlarla dollar dəyərində raket və hərbi texnika satır və bu prosesi davam etdirəcək.

ABŞ-nin Ukraynaya birbaşa deyil, Avropa vasitəsilə silah ötürməsinin əsas məqsədləri nələrdir və bu siyasət uzunmüddətli perspektivdə hansı siyasi-iqtisadi nəticələr doğura bilər?

Bununla bağlı Sfera.az-a-açıqlama verən siyasi şərhçi Kənan Novruzov Kiyevi dəstəkləyən əsas NATO müttəfiqlərinin Avropa ölkələri olduğunu deyib. 

Onun sözlərinə görə, Trampın açıqlamalarından belə nəticə çıxır ki, ABŞ dolayısı ilə Avropaya mesaj verir:

"Siz Ukraynanı dəstəkləyin, mən sizi silahsız qoymayacağam, tədarükü artıracağam”. Yəni ABŞ birbaşa deyil, Avropa vasitəsilə Ukraynaya silah ötürür. Burada məqsəd aydındır. Birincisi, Vaşinqton Kiyevə silah verilməsinə qarşı çıxmır. İkincisi isə, bu prosesi Avropanın üzərindən həyata keçirməklə həm siyasi, həm də iqtisadi mənfəət əldə edir. Yəni ABŞ silahı Avropaya satır, Aİ isə ona əlavə vəsait qoyaraq və ya kreditlə Ukraynaya ötürür. Beləliklə, əgər Kiyebə silahı birbaşa Vaşinqtondan daha ucuz ala biləcəksə, Avropadan daha baha qiymətə alır. Nəticədə ABŞ həm Ukraynaya jest edir, həm Avropaya dəstək göstərir, həm də iqtisadi qazanc əldə edir”.

Şərhçi Zelenskinin bu məsələdə ABŞ-dən birbaşa tələb irəli sürə bilmədiyini bildirib:

“Çünki Vaşinqton istəsə, ümumiyyətlə heç bir yardım göstərməyə də bilər. Bundan əlavə, Vaşinqton izah edə bilər ki, Rusiyayla münasibətləri tamamilə gərginləşdirmək istəmir və birbaşa münaqişənin tərəfinə çevrilməmək üçün silahı Avropa üzərindən satır. Bu səbəbdən Zelenski qiymət fərqinə etiraz edə bilmir.

ABŞ-nin bu siyasəti təsadüfi deyil. Beləliklə, həm Avropa İttifaqı ilə münasibətlərini qoruyur, həm də öz iqtisadi maraqlarını təmin edir. Eyni zamanda Ukraynaya müəyyən dəstək verir. Trampın açıqlamalarından görünür ki, ABŞ yaxın gələcəkdə də bu modeli davam etdirəcək və Kiyevi birbaşa deyil, Avropa vasitəsilə silahlandıracaq”.

K.Novruzov əlavə edib ki, bu siyasətin nə qədər davam edəcəyi hələ bəlli deyil. 

O vurğulayıb ki, Tramp Rusiyaya müəyyən vaxt qazandırmaq istəsə də, aydın siyasi iradə ortaya qoya bilmir:

“Ona görə də hazırkı kursu davam etdirir: Ukraynanı tamamilə silahsız qoymur, amma Rusiyaya da bütün imkanları itirmək şansı vermir.
Vaşinqtonun əsas məqsədi Ukraynanın məhv edilməsinə imkan verməmək, amma eyni zamanda müharibəni sonsuzadək uzatmamaqdır. Böyük ehtimalla, ABŞ Ukraynanı danışıqlar masasında razılıq əldə edilənə qədər dəstəkləyəcək. Bundan sonra isə vəziyyəti qiymətləndirəcək: ya yardımı tam dayandıracaq, Ukraynanı güzəştə gedəcək, ya da əksinə, daha çox silahlandıraraq Rusiyanı sıxışdıracaq.

Bu isə yeni, daha riskli ssenarilər doğura bilər. Çünki müharibənin genişlənməsi nüvə təhlükəsini gündəmə gətirir. Ağ Ev hələ də diplomatiya ilə nəticə əldə etmək istəyir və yalnız bundan sonra hərbi strategiyanı müəyyənləşdirəcək”.

Fidan Hacızadə
Sfera.az