Bu gün Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günüdür
Hər il 23 Aprel tarixi dünyada Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü kimi qeyd olunur. Bu xüsusi gün, insanlıq tarixinin ən dəyərli nemətlərindən biri olan kitabın və onun müəlliflərinin verdiyi töhfələri xatırlatmaq, oxu mədəniyyətini təşviq etmək və müəlliflərin hüquqlarını qorumaq məqsədi daşıyır.
Sfera.az xəbər verir ki, Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü ilk dəfə 1995-ci ildə UNESCO tərəfindən təsis olunub.
Təsadüfi deyil ki, bu gün dünya ədəbiyyatının ən böyük simalarından olan Uilyam Şekspir, Migel de Servantes və İnka Qarçilaso de la Veqa kimi yazıçıların vəfat tarixi ilə üst-üstə düşür. Bu fakt, günün simvolik dəyərini daha da artırır.
UNESCO bu təşəbbüslə kitab oxumağı və müəllif hüquqlarını beynəlxalq miqyasda gündəmə gətirmək, gənc nəsillər arasında oxumağa marağı artırmaq və eyni zamanda yaradıcı insanların hüquqlarını qorumaq niyyətini ortaya qoydu.
Kitab sadəcə bir informasiya daşıyıcısı deyil, həm də mədəniyyətin, biliklərin və mənəviyyatın daşıyıcısıdır. İnsan tarixi boyu öz fikirlərini, hisslərini və təcrübələrini sözlər vasitəsilə bir nəsildən digərinə ötürüb. Bu gün, texnologiyanın inkişaf etdiyi dövrdə belə, kitab öz aktuallığını itirməyib, əksinə, müxtəlif formatlarda daha əlçatan hala gəlib.
Kitab oxumaq insan düşüncəsini formalaşdırır, tənqidi təfəkkürü inkişaf etdirir. Uşaqlarda təxəyyülün formalaşmasında, gənclərdə analitik düşüncənin inkişafında, böyüklərdə isə həyat təcrübəsinin zənginləşməsində kitabların rolu danılmazdır.
Bu gün yalnız oxucular üçün deyil, həm də yazıçılar və digər yaradıcı şəxslər üçün önəmlidir. Müəlliflik hüquqları müəllifin öz əsəri üzərindəki intellektual və hüquqi mülkiyyətidir. Bu hüquqların qorunması, yazıçıların öz əsərləri üzərində nəzarət etməsinə, ədalətli qazanc əldə etməsinə və yeni yaradıcı işlərə həvəslə yanaşmasına imkan verir.
Əsərlərin icazəsiz istifadəsi və plagiat həm yaradıcı şəxslərə, həm də ümumilikdə mədəniyyətin inkişafına zərər vurur. Buna görə də müəlliflik hüququnun təşviqi yalnız hüquqi məsələ deyil, həm də əxlaqi və ictimai məsuliyyətdir.
Azərbaycanda son illər kitab sənayesində və oxu mədəniyyətinin inkişafında müsbət dəyişikliklər müşahidə olunur. Yeni nəşriyyatların yaranması, beynəlxalq kitab sərgilərində iştirak, oxu kampaniyaları və sosial layihələr bu sahəyə diqqətin artdığını göstərir. Kitab festivalları, müasir kitabxana layihələri və elektron kitab platformaları oxucular üçün geniş imkanlar yaradır.
Bundan əlavə, yerli yazıçıların əsərlərinə maraq artıb və bu da ədəbi mühitin inkişafına təkan verir. Gənc yazarlar öz sözlərini deməyə başlayır, yeni janrlar və yanaşmalar meydana çıxır. Bütün bunlar ölkədə ədəbiyyatın yenilənməsi və oxucu-tərcüməçi-müəllif üçbucağının güclənməsi baxımından önəmlidir.
23 Aprel təkcə bir tarix deyil, bu gün, kitabın gücünə, müəllifin əməyi və insan zəkasının məhsulu olan sözün müqəddəsliyinə bir hörmət ifadəsidir. Oxumaq, düşünmək, dərk etmək və dəyişmək deməkdir. Yazmaq isə gələcək nəsillərə işıq tutmaqdır.
Bu günü qeyd etməklə həm öz intellektual inkişafımıza töhfə veririk, həm də yaradıcı insanların əməyinə hörmət göstəririk. Hər kəsin evində, çantasında və qəlbində bir kitab olsun, çünki kitab, insanın ən sədaqətli dostudur.
Bəsti Rəfizadə
