Ən çətin xəstəliklərdən biri olan Borderline şəxsiyyət pozğunluğunun əlamətlərini bilirsinizmi?

Sərhəd Şəxsiyyət Pozuntusunun (Boderline) təxminən 9 əlaməti olduğuna dair yanlış bir fikir olsa da, tibb elmi bu simptomların faktiki sayının 5 olduğunu deyie. İnsanlara baxaraq bu xəstəliyi təxmin edə bilsək də, belə ciddi bir xəstəliyi dərindən araşdırmaq və öyrənmək yanlış qavrayışların aradan qaldırılmasına kömək edəcək.

Sfera.az bu yazıda sizlər üçün Borderline Şəxsiyyət Pozuntusunun əlamətlərini izah edir. Gəlin birgə baxaq.

Bu simptomlar əslində həyatımızın hər yerində mövcuddur.

Tərk edilmək qorxusu (həqiqi və ya xəyali); xroniki boşluq hissi; emosional tənzimləmə və qeyri-sabitlik; şəxsiyyət pozğunluqları; impulsivlik (seks üçün, nizamsız maşın sürmək, pul xərcləmək; həddindən artıq yemək; narkotik/alkoqol; cinsi əlaqə); həddindən artıq qəzəb və ya qəzəbi idarə etməkdə çətinlik; qeyri-sabit və gərgin münasibətlər sərgüzəştləri; intihar davranışı və ya meylləri; və balans pozğunluğu və ya stresslə bağlı digər simptomlar bu xəstəliyin əlamətləri ola bilər. Bir çoxumuza heç vaxt rəsmi diaqnoz qoyulmasa da, bu simptomlardan bəziləri olan birini tanıya bilərik və ya həyatımızda olan nümunələrə əsaslanaraq bu simptomlardan bəziləri ilə özümüzü sorğulaya bilərik.
 

Borderline şəxsiyyət pozğunluğu haqqında nə qədər bilirik?

"Əgər bu pozğunluğun doqquz əsas simptomunu bilsək, yəqin ki, bu simptomlarla eyni vaxtda baş verə biləcək bu şəxsiyyət pozğunluğunun digər şübhəli əlamətlərini də tanıya bilərik."

Bəs bu simptomlar nədir?
 

Əgər tək qala bilmirsənsə,

Əgər münasibətlərinizdə və tərəfdaşlarınızda daimi dəyişiklik varsa,

Əsl mənliyinizi tapmaq üçün tərəfdaşlarınızla cinsi və ya emosional əlaqəniz varsa,

Bu simptomlar Borderline Şəxsiyyət Pozğunluğunun əlaməti ola bilər, çünki yuxarıda göstərilən simptomlar boşluq, özündən ikrah hissi və qeyri-sabit münasibət macəralarına işarə edir.

Bütün emosiyaları “kənarda” yaşamaq bu xəstəliyin əsas əlamətidir.


Əgər tez-tez nəzarətdən çıxırsınızsa,

Davranışınız impulsiv və nizamsızdırsa,

Əgər davranışlarınızla insanların sərhədlərini aşırsanız,

Bu simptomlar da Boderline Şəxsiyyət Pozuntusunun əlamətləri ola bilər, çünki onlar həm də tərk edilmə qorxusu, həddindən artıq qəzəb və qeyri-sabit münasibətləri göstərir.

Bu xəstələr böyüklər olsalar da, özlərini uşaq kimi apara bilərlər.

Bu simptom şiddətli sui-istifadə və ya laqeydliyə məruz qalan və uşaqlıqda “yetkinlik” haqqında lazımi səviyyədə öyrədilməyən insanlarda görünə bilər. Uşaqcasına davranmaq uşaq məsumluğundan deyil, yenidən valideyn olmaq ehtiyacından irəli gəlir. Onlar emosional olaraq pis hiss etdikdə, mübahisə etdikdə və ya qorxularını başqalarına çatdırdıqda, bu, əslində kömək və dəstək üçün fəryaddır. Onlar kömək və ya dəstək istəyə bilər və ya impulsiv davranışlarda göründüyü kimi özlərinə qayğı göstərə bilmirlər. Həddindən artıq idealizasiyaya görə bir çoxlarına iş tapmaq, sağlamlığının qayğısına qalmaq və ya münasibətlərini necə idarə etmək öyrədilməyib.
 

Bir çox şəxsiyyət pozğunluqlarında olduğu kimi, əhval pozğunluqları da azala bilər. Sərhəd əlamətləri dəyişir və 24/7 eyni qalmır. Simptomlar fərdi tətikləyicilərdən asılı olaraq görünür. Yaxın dostluqlar tərk edilmə, qəzəb və ya şəxsiyyət çaşqınlığı qorxularına səbəb ola biləcəyi üçün, daha az emosional iştirak tələb edən münasibətlər BPD olan insanlar üçün daha sağlamdır.

Şəxsiyyət pozğunluğu olan xəstələr öz qayğılarına laqeyd qala bilərlər.
 

Bu xəstələrin çoxuna özlərinə necə qulluq etmələri göstərilməyib. Sevgi, güvən, orijinallıq və fiziki/emosional sağlamlıq üçün nə etmək lazım olduğunu bilmirlər. Bu xəstələri yaxından araşdırsaq, bəziləri ya qışqırıqlarla dolu, təhqirə açıq, şiddətli və xaotik bir mühitdə böyüyüblər. Valideynləri onlara özlərinə qulluq etməyi öyrətmədikləri üçün təbii olaraq özlərinə baxmağı bilmirlər.

Bu xəstələr tez-tez ani əhval dəyişikliyi, stress və narahatlıq yaşayırlar.
 

Komorbid pozğunluqlar ruhi xəstəliklərlə məşğul olan zaman tez-tez rast gəlinir, çünki bəzi simptomlar digər pozğunluqları göstərə bilər. Xüsusilə aşkar olan bir simptom başqa bir pozğunluqda da görünsə, yanlış diaqnoz baş verə bilər. Sərhəd əhval pozğunluqları (bipolyar pozğunluq; Böyük Depressiv Pozğunluq), Post-Travmatik Stress Pozuntusu (TSSB) kimi stress və travma pozğunluqları və narahatlıq pozğunluqları ilə qarışdırıla bilər. Bəzi son tədqiqatlar göstərir ki, BPD diaqnozu qoyulan insanların 96% -i də birlikdə baş verən və ya digər depressiya, narahatlıq pozğunluqlarına malikdir. Sərhəd şəxsiyyət pozğunluğu diaqnozu qoyulanların 53%-nə də TSSB diaqnozu qoyulub.

Və nəhayət, fiziki simptomlar haqqında:
 

Sərhəd keçmişi olan insanlar, çox vaxt kortizol kimi yüksək səviyyəli stress hormonları nəticəsində dəri həssaslığı ilə qarşılaşa bilər. Sərhəd simptomları tətikləndikdə, bəzi insanlar bədənlərində kortizolun artması nəticəsində dəri quruluğu, ekzema, qurdeşən, dərinin qızarması, bağırsaq problemləri, yemək problemləri və ya fibromiyalji simptomlarında artım görəcəklər.

Aynil