İnsanabənzər varlıqlar yaradıla bilər: "Orqan transplantasiyası üçün inqilabi yenilik olacaq"
Elm adamları laboratoriya şəraitində insan bədənləri yetişdirməyin mümkün olacağını bildiriblər. Yeni texnologiya əsasında hazırlanacaq insanlara "bodyoid"lər, yəni şüursuz insan bədənləri adı verilib. Elm adamlarının fikrincə, bu bədənlər orqan transplantasiyası və tibbi tədqiqatlar üçün inqilabi yenilik olacaq.
Sfera.az Türkiyə mediasına istinadən xəbər verir ki, "MIT Technology Review" jurnalında yayımlanan araşdırmaya görə, Stanford Universitetindən üç alim “bodyoid” adlandırılan, normal insan bədəninə bənzəyən varlıqların laboratoriya şəraitində yaradılmasının mümkün olduğunu irəli sürüb.
Alimlər "bodyoid"lərin tibbi tədqiqatlar, dərman sınaqları və orqan transplantasiyası sahələrində inqilabi yenilik ola biləcəyini qeyd edirlər. Mütəxəssislər bu bədənlərin adi insan vücudu ilə eyni fizioloji xüsusiyyətlərə sahib olacağını, lakin şüurları olmadığı üçün ağrı hiss etməyəcəklərini vurğulayıblar.
Elm adamları belə bir yenilikdən istifadənin yalnız etik qaydalara uyğun olmadığını və bu səbəbdən insan bədənlərinin əldə edilməsində çətinliklər yaşandığını bildiriblər. Orqan transplantasiyası gözləyən xəstələrin sayının artdığını qeyd edən tədqiqatçılar, bu üsulla limitsiz orqan və toxuma mənbəyi yaradılmasının mümkün ola biləcəyini iddia edirlər.
Məlumata əsasən, ABŞ-də 100 mindən çox insan orqan nəqli gözləyir, İngiltərədə isə bu rəqəm 8 mindən çoxdur. Hər il yüzlərlə insan uyğun orqan tapılmadığı üçün həyatını itirir. Alimlər xəstənin öz DNT-sindən əldə edilən "bodyoid"lər vasitəsilə orqan nəqlində mükəmməl uyğunluq əldə olunacağını düşünürlər.
Tədqiqatçılar, bu texnologiyanın ciddi etik problemlər doğura biləcəyini qəbul etsələr də, müəyyən çərçivələr daxilində tətbiq edilə biləcəyini bildirirlər. İnsana bənzəyən, lakin şüuru olmayan varlıqların yaradılması insan həyatının dəyəri ilə bağlı suallar da yaradır.
Elm adamları bu yeniliyin geniş ictimai müzakirə tələb etdiyini vurğulayaraq bildiriblər: “Ehtiyatlı olmaq vacibdir, lakin cəsarətli yanaşma da lazımdır. Bu fürsət gözardı edilə bilməyəcək qədər əhəmiyyətlidir”.
Bəsti Rəfizadə
