Xəbər verdiyimiz kimi, Respublika Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Mərkəzinə günvurma ilə bağlı iyunun 1-dən bu günə qədər ümumilikdə 12 nəfərin müraciəti qeydə alınıb.

Günvurma günəş işığının bədənimizə birbaşa və intensiv daxil olması nəticəsində yaranan bir vəziyyətdir. Bu vəziyyət ümumiyyətlə yayda, xüsusən də günəş şüalarının ən çox saçıldığı saatlarda baş verir. Günəşin ultrabənövşəyi (UV) şüaları dərimizə zərər verə bilər və müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Bəs günvurmanın əlamətləri nələrdir və ondan necə qorunmaq olar?

Sfera.az mövzu ilə bağlı araşdırmanı təqdim edir:

Günvurma aşağıdakı simptomlarla özünü göstərir:

Dərinin qızarması: Günəş şüalarına məruz qaldıqda dəridə qızartı, yanma və ağrı ola bilər. Bəzi hallarda qabarcıqlar və dəri soyulması da baş verə bilər.

Baş ağrısı və yorğunluq: Uzun müddət günəş şüasına məruz qalma dehidrasiyaya səbəb ola bilər. Bu vəziyyət baş ağrısı, yorğunluq və zəiflik kimi simptomlarla özünü göstərə bilər.

Bulantı və başgicəllənmə: Həddindən artıq günəş şüasına məruz qalma bədən istiliyinin artmasına səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə ürək bulanması, başgicəllənmə və hətta huşunu itirmə ilə nəticələnə bilər.

Susuzlaşdırma və susuzluq: Tərləmə günəş altında artır və bədən maye itkisi yaşayır. Bu da öz növbəsində susuzluğa və bədənin su balansının pozulmasına səbəb ola bilər.

Göz qıcıqlanması: Günəş işığı gözlərə zərər verə biləcək ultrabənövşəyi (UV) şüaları ehtiva edir. Uzun müddət günəş işığına məruz qalma qızartı, sulu gözlər, qıcıqlanan gözlər və hətta müvəqqəti görmə pozğunluqları ilə nəticələnə bilər.

Günvurmanın qarşısını almaq üçün aşağıdakı tədbirləri görmək vacibdir:

Günəşdən qoruyucu kremlərdən istifadə: Ultrabənövşəyi şüalardan qoruyan kremlərdən istifadə dərini günəş yanığından və zədələnmədən mühafizə edir. Ən azı SPF 50 qorunması ilə geniş spektrli bir günəş kremi seçin və mütəmadi olaraq yeniləyin.

Kölgədə qalmaq: Çöldə olmaqdan çəkinin (adətən 10:00-dan 16: 00-a qədər). Kölgədə olmaq və gündən qoruyan papaqlar, eynək və açıq rəng tonlarında paltardan istifadə etmək lazımdır.

Nəmləndirmə: Bol su içmək bədəni nəmləndirmək və dehidrasiyanın qarşısını almaq üçün vacibdir. Alkoqollu içkilərdən və tərkibində kofein olan içkilərdən çəkinmək lazımdır.

Göz qorunması: Günəş eynəyi taxmaq ultrabənövşəyi şüaların gözlərə zərər verməsinin qarşısını alır. Gözlərinizi günəş şüalarından qorumaq üçün UV qoruyucu eynək seçin.

Sərin və kondisionerli bir mühitdə qalmaq: İsti havalarda mümkün qədər sərin və kondisionerli bir mühitdə olmaq bədən istiliyini sabitləşdirmək və istilik narahatlığı riskini azaltmaq üçün vacibdir.

Günvurma zamanı nələr edilməlidir?

Sərin, kölgəli bir yerə keçin: Günvurma əlamətləri görünsə, dərhal sərin, kölgəli bir yerə keçmək vacibdir. Şüaya davamlı məruz qalmaq simptomları daha da pisləşdirə bilər.

Bol su içmək: Günəşin şüası susuzluğa səbəb ola bilər, buna görə dərhal bol su içmək vacibdir. Su içmək bədəni nəmləndirir və dehidrasiyanın təsirlərini azaldır.

Soyuq kompreslər tətbiq edin: Günün istisi səbəbindən qızarmış və ya yanmış ərazilərə soyuq kompreslər tətbiq etmək rahatlıq gətirir. Təmiz parça və ya dəsmalı soyuq suya batıraraq zədələnmiş nahiyəyə kompres edə bilərsiniz. Buz birbaşa dəriyə toxunmamalıdır.

Dərini nəmləndirin: Günvurmaya məruz qalma nəticəsində dəri quruya və qıcıqlana bilər. Nəmləndirici losyon və ya aloe vera geli kimi məhsullardan istifadə edərək dərinizi nəmləndirə və sakitləşdirə bilərsiniz.

Ağrıkəsicilərindən istifadə edə bilərsiniz: Ağrı və ya narahatlıq varsa, həkiminiz tərəfindən tövsiyə olunan ağrıkəsicilərindən istifadə edə bilərsiniz. Ancaq dərman qəbul etməzdən əvvəl mütləq həkiminizlə məsləhətləşməyiniz vacibdir.

İstirahət edin və sağalmasını gözləyin: Günəş işıgında çox olduqdan sonra bədəninizin istirahətə ehtiyacı var. Fəaliyyətinizi məhdudlaşdırın və bədəninizin sağalmasına icazə verin. Simptomlar zamanla öz-özünə yox olur.

Şiddətli simptomlar üçün həkiminizə müraciət edin: Şiddətli baş ağrısı, qusma, qızdırma, huşunu itirmə və ya dəri qabarcıqları kimi ciddi simptomlarınız varsa, dərhal həkimə müraciət edin!

Unutmayın ki, günvurma ciddi bir sağlamlıq problemi ola bilər, buna görə həkimə müraciət edin.

Gün vuran şəxsə ilkin tibbi yardım necə olunmalıdır?

Onu təhlükəsiz yerə aparın: Günəşdən uzaqlaşdıraraq sərin, kölgəli bir yerə aparın. Uzana biləcəyi bir yer seçin.

Təcili yardım nömrəsinə zəng edin: Vəziyyət şiddətlidirsə və ya şəxs huşunu itiribsə, təcili yardım nömrəsinə zəng edin.

Şəxsin paltarını rahatlayın: Paltarını düymələrini açın və ya çıxarın, xüsusilə boyun, sinə və ya bel ətrafında sıx bağlanıbsa açın.

Bədən istiliyini azaltmağa çalışın: Nəm bir parça və ya dəsmalla şəxsin bədənini və ya başını ehmalca silin. Soyuq bir kompres edə bilərsiniz, ancaq buz birbaşa dəriyə toxunmamalıdır.

Maye qəbulunu təmin edin: Onları bol su içməyə təşviq edin, çünki günvuran şəxs maye itkisi yaşayır. Kiçik, müntəzəm qurtumlarla su verin. Ancaq huşsuz bir insana maye verməyin!

Rahatlayın və insana istirahət verin: Rahat vəziyyətdə istirahət etmək üçün düzgün yerə aparın. Hərəkət etməsinə icazə verməyin və lazım olduqda bir müddət yanında olun.

Simptomları izləyin: Şəxsin vəziyyətini diqqətlə izləyin. Huşunu itirmə, şiddətli baş ağrısı, qusma, tənəffüs problemləri kimi ciddi simptomlar olduqda təcili tibbi yardım tələb oluna bilər.

Günvurma ciddi bir vəziyyət ola bilər və ilk yardım tədbirləri yalnız müvəqqəti rahatlama təmin edə bilər. Buna görə bir tibb işçisinin müdaxiləsi vacibdir. Təcili tibbi yardım tələb edən vəziyyətlərdə tərəddüd etmədən təcili yardıma zəng edilməlidir.

Firuzə Əliyeva