Boltonun Türkiyə səfəri bu iki ölkənin bölgədəki mövqelərinə necə təsir edəcək? -şərh

"Sevindirici haldır ki, dünyanın bir nömrəli dövləti statusuna malik nəhəng ABŞ, ən yaxın tərəfdaşımız olan qardaş ölkə Türkiyə ilə Suriyada cərəyan edən məsələlərdə hesablaşmaq məcburiyyətindədir”

Sfera.az-a açıqlamasında bu sözləri ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri Con Boltonun Türkiyəyə olan səfərini dəyərləndirərkən siyasi icmalçı Azər Həsrət deyib.

Həmin səbəbdən də həmsöhbətimiz Ankara ilə Vaşinqton arasında mövcud ziddiyyətlərə baxmayaraq, Suriya məsələsində hər ikisinin uduşlu şəkildə çıxacağına əmindir:

"ABŞ Prezidenti Donald Tramp bu yaxınlarda bəyan etdi ki, onlar Suriyadan birdəfəlik gedirlər. Ancaq sonrakı mərhələdə müşahidə etdik ki, birdəfəlik getmək söhbəti yoxdur. Tramp tədricən bu mövqeyindən geri çəkilməyə başladı. Əvvəl dedi ki, dörd ay sonra çıxacaqlar. Sonda isə yeni açıqlama ilə bildirdilər ki, ümumiyyətlə öz maraqlarının təmin edilməsi üçün bu və ya digər şəkildə Suriyada qalmaqda davam edəcəklər. Təbii ki, belə şəraitdə Con Boltonun səfəri və Türkiyədə danışıqlar aparması ortada hansısa bir alverin olmasından xəbər verir. Yəni görünür, ABŞ rəsmiləri öz prezidentlərinin düşünülməmiş açıqlamasını kompensasiya etməyə çalışırlar.

Onlar Suriyadan sadəcə olaraq boş-boşuna çəkilib getmək yolunu tutmayacaq. İsətyirlər ki, oradan çəkiləcəkləri təqdirdə, Türkiyədən də nələrisə qoparsınlar.  Ona görə də Amerika ilə Türkiyə arasında münasibətlər bu səviyyədə çatıb və indi müzakirələr gedir. Con Bolton da məhz bu səbəbdən Türkiyəyə gələrək danışıqlara cəhd edib. Təbii ki, bu məsələdə Ankara mövqeyindən geri çəkilməyəcək. Ortada Türkiyənin özünün maraq və mənafeləri, təhlükəsizliyi kimi amillər var. Hər halda görünən odur ki, Ankara da bu danışıqlar prosesindən maksimum faydalanaraq, öz mənafeyini təmin etməyə çalışacaq. Sevindirici haldır ki, dünyanın super gücü olan ABŞ kimi bir dövlət, ən yaxın tərəfdaşımız olan qardaş ölkə Türkiyə ilə belə məsələlərdə hesablaşmaq məcburiyyətindədir. Əslində, Türkiyə ilə ABŞ arasında münasibətlərin qəlizləşməsi yeni məsələ deyil. Uzun müddətdir ki, onlar arasında Suriya kimi məsələdə müəyyən problemlər yaşanır. Türkiyə isə bütün təzyiq cəhdlərinə baxmayaraq, öz mövqeyindın geri çəkilmir, kifayət qədər sərt şəkildə öz diqtəsini yeridir”.

A. Həsrət düşünür ki, ABŞ  nə qədər hay-küy qaldırmaqla həmin məsələnin üzərinə getsə də, Türkiyənin də maraq və mənafeyini nəzərə almalı olacaq:

"Ona görə də iki ölkə arasında münasibətlərin daha da qəlizləşəcəyini gözləmirəm. Əksinə, düşünürəm ki, hər iki tərəf daha ağıllı davranaraq, sözügedən oyundan 50-nin 50-yə səviyyəsində uduşlu şəkildə çıxmağa çalışacaqlar. Belə ki, hər iki dövlətin bu məsələdə kifayət qədər təcrübəsi var”.

Qeyd edək ki, ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri Con Boltonun Türkiyə səfəri heç də hamar keçməyib. Səfər bir daha göstərdi ki, Suriya məsələsində, xüsusən də oradakı kürdlərə münasibətdə Ankara və Vaşinqtonun mövqeləri kəskin şəkildə fərqlənməkdə davam edir.

Hətta Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Con Boltonun təklifini qəbul etməyib. Buna səbəb kimi isə Boltonun Türkiyəyə səfərdən əvvəl verdiyi açıqlaması olub. Belə ki, Con Bolton Türkiyəyə səfərdən əvvəl İsraildə olub və burada Suriyanın şimalında kürdlərin qorunması ilə bağlı anlaşma olmadan ABŞ hərbçilərinin həmin bölgədən çıxmayacağını bəyan edib. Türkiyəyə səfəri fonunda isə Bolton  Ankarada İbarhim Kalın, Türkiyə xarici işlər nazirinin müavini, MİT başçısının müavini ilə görüşüb. Ərdoğan isə onunla görüşdən imtina edib və ABŞ rəsmisinin açıqlamasına cavab olaraq deyib ki, Boltonun mesajını udmağımız mümkün deyil.

ELÇİN