Əhalinin qeyri-ərzaq xərcləri daha sürətlə artır – SƏBƏB
Son illərdə əhalinin qeyri-ərzaq mallarının alışına xərclədiyi puldakı artım sürəti ərzaq mallarının alışına xərclənən puldakı artım sürətini xeyli qabaqlayır. 2021-ci ildə qeyri-ərzaq xərclərində artım 3,9 faiz olduğu halda ərzaq xərclərində artım 2,3 faiz, 2022-ci ildə ərzaq xərcləri 2,3 faiz artdığı halda, qeyri-ərzaq xərcləri 4 faiz, 2023-cü ildə isə ərzaq xərcləri 2,5 faiz artdığı halda qeyri-ərzaq xərcləri 5,2 faiz artıb.
Sfera.az xəbər verir ki, bu dinamika 2024-cü ilin ilk 2 ayında da müşahidə edilib. İlk 2 ayda ərzaq xərclərində 2,1 faiz, qeyri-ərzaq xərclərində 5,2 faiz artım qeydə alınıb.
Qeyri-ərzaq xərclərində belə yüksək artımın olması 3 mal qrupunda xərclərin daha sürətlə artması ilə bağlıdır. Azərbaycanda yaşayan əhali son illərdə kompüterlər, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsullarının, avtomobil yanacağının və geyim məhsullarının alışını artırıb.
Xərclərdə daha sürətli artım kompüterlər, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsullarının alışında müşahidə edilib. Bu məhsulların alışı hər il ən azı 5 faiz artır. Hətta bəzi illərdə bu məhsulların alışına xərclənən pulda artım 10 faizdən yüksək olub. Kompüterlər, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsullarının alışına çəkilən xərc 2023-cü ildə 16 faiz, 2021-ci ildə 23 faiz, 2024-cü ilin ilk 2 ayında 32 faiz artıb.
Avtomobil yanacağına çəkilən xərcdə də ciddi artım var. Benzin və dizel yanacağının alışına sərf edilən pulun real həcmi ötən il 8,1 faiz, bu ilin yanvar-fevralında daha 8,1 faiz artıb.
Əhali qeyri-ərzaq malları arasında ən çox pulu geyimə xərcləyir. Hər il milyardlarla manat məbləğində pul geyimin alışına sərf olunur. Geyim xərcləri 2023-cü ildə 5,5 faiz, bu ilin ilk ayında daha 5,5 faiz artıb.
Əhalinin qeyri-ərzaq xərclərinin artmasının əsas səbəbini son illərdə kredit kartlarından istifadə edənlərin sayının artması ilə əlaqələndirmək olar. Kredit kartlarından istifadə etməklə kompüter, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsullarının, həmçinin geyim ləvazimatlarının dəyərini aylara bölməklə hissə-hissə ödəmək mümkündür. Bu imkanlar adıçəkilən məhsulların dövriyyəsinin artmasına şərait yaradır.
Avtomobil yanacağına çəkilən xərclərin artması isə avtomobillərin sayının artması, eləcə də taksi fəaliyyətinin genişlənməsi ilə bağlıdır. Son illərdə ölkəmizdə avtomobillərin sayı 200 min ədəddən çox və ya 20 faiz artıb.
Avtomobillərin sayının artması ilə yanaşı böyük şəhərlərdə taksi sifarişi operatorlarının mobil tətbiqindən istifadənin genişlənməsi taksi xidməti göstərən avtomobillərin də sayını artırıb. Bunların nəticəsində yollarda avtomobillərin hərəkət intensivliyi artıb ki, bu da yanacaq sərfiyyatına ciddi təsir göstərib.
Mövcud şərtlərlə, yəqin ki, həm cari ildə, həm də qarşıdakı illərdə qeyri-ərzaq mallarının alışına çəkilən xərclərdə yüksək artım davam edəcək.
Vasif
