Qədim Misir dəfn yerləri haqqında düşünəndə ağlımıza əzəmət və dəbdəbə gəlir: fironlar və zadəganların mumiyalanmış qalıqları ilə bəzədilmiş sarkofaqlar. Bununla belə, bu əzəmətli fiqurlar arasında "Qışqıran Mumiya" kimi tanınan sirli tarixə malik anomaliya da var.

Sfera.az bildirir ki, bu mumiyanın ölüm sancılarının niyə bu qədər ağrılı göründüyü barədə çox az şey məlumdur.

Digər mumiyaların sakit dincliyindən fərqli olaraq, bu mumiya ağzı açıq və başı arxaya atılmış daimi əzab vəziyyətində təsvir edilmişdir. Bu qorxunc fiqurun sirlərini açmaq Misirşünaslar üçün daim müəmmalı olub.

Lakin qədim salnamələrin, eləcə də 21-ci əsrin genetik testlərinin köməyi ilə alimlər və tarixçilər bu mumiyanın hekayəsini bir araya toplaya biliblər. Qurbanın satqın planın mərkəzində olduğu və nəticədə öz həyatına qəsd etdiyi güman edilir.


Hekayə "Qışqıran Mumiya" adlanan Pentavr adlı şahzadənin ətrafında cərəyan edir. Pentavrın taleyi eramızdan əvvəl 1187-1156-cı illərdə Misiri idarə edən firon III Ramzesin ölümü ilə birbaşa bağlıdır.

İqtisadi mübarizə və ərzaq qıtlığı dövründə əhali arasında narazılığın yayılması Ramzesin ikinci arvadı və onun əlaltılarını hiylə və xəyanətə sövq edir. Onların məqsədi fironu öldürmək və 20-ci sülalə kraliçası Tiyenin oğlu Pentavrı yeni hökmdar təyin etmək idi.

Mütəxəssislər bütün bu illər ərzində Hərəmin şahzadənin sui-qəsdində əli olduğuna dair heç bir sübut tapa bilməyiblər. 2012-ci ildə müasir texnologiyalar tarixçilərin köməyinə gəlib.

III Ramzesin mumiyasının kompüter tomoqrafiyası sui-qəsd cəhdinin gizli sübutunu üzə çıxarıb. Şahzadənin boyunda, ehtimal ki, arxadan ölümcül bıçaqlanma olduğunu göstərən əvvəllər aşkar edilməmiş yara olub. Ayaq barmağındakı başqa bir yara ön tərəfdən də eyni vaxtda hücum olduğunu göstərir. Bu da onu göstərir ki, III Ramzesə təşkil edilən sui-qəsd ölümlə nəticələnsə də, Pentavr da daxil olmaqla bütün sui-qəsdçilər yaxalanıb.
 

"Qışqıran mumiya" 1886-cı ildə fransız misirşünası Qaston Maspero tərəfindən 40 dəst kral cəsədinin qalıqları arasında aşkar edilib. Misir hökuməti tərəfindən ölkənin ən böyük qədim fironlarının tapıntılarını aşkar etmək və kataloqlaşdırmaq, qəbirləri soyğunçulardan qorumaq Qazıntılar və Qədim Əsərlər Departamentinə tapşırılıb.

Tədqiqatçılar arxeoloqların “Naməlum Adam E” kimi tanıdıqları “Qışqıran Mumiya”nın bir əsrdən artıqdır ki, fərqli fərziyyələrin mövzusu olduğunu bildiriblər. Bir fərziyyəyə görə, bu, Misir şahzadəsi ilə evlənmək üçün Misirə gələrkən yolda öldürülən bir Hetit şahzadəsinin cəsədidir. Lakin sonradan dəfnin təfərrüatları fərqli bir versiya irəli sürməyə əsas verib.
 

“Qışqıran mumiya” Misir kral ailəsinin üzvləri ilə birlikdə dəfn olunsa da, ekspertlər onun dəfn olunma tərzindən o zaman “rüsvay edilmiş fiqur” hesab edildiyini deməyə əsas verir.
 

Tipik olaraq, Qədim Misirin görkəmli xadimləri ölümdən sonra mumiyalaşdırma və orqanların çıxarılması, həmçinin amuletlərin istifadəsi və ya bədən hissələrinin dəyişdirilməsi yolu ilə zədələri müalicə etmək cəhdlərini də əhatə edən mürəkkəb bir mumiyalama prosesi keçirdilər.
 

Bu ritualların heç biri “Qışqıran Mumiya” üzərində aparılmayıb. O, əslində qədim misirlilər tərəfindən natəmiz hesab edilən keçi və ya qoyun dərisinə bükülüb.
 

2012-ci ildə "Naməlum Adam E" (və ya "Qışqıran Mumiya") üzərində aparılan DNT testi təəccüblü nəticələr verdi. Məlum oldu ki, mumiyada III Ramzesin DNT-si var. Bu, mumiyanın III Ramzesin oğlu olması deməkdir.
 

Turin Məhkəmə Papirusunda (qədim Misir sənədləri) qeyd edildiyi kimi, Pentavr atası III Ramzesə qarşı sui-qəsd planının birbaşa nəticəsi olaraq intihar edib.
Ancaq ölümün dəqiq üsulu hələ də sirr olaraq qalır.

Mümkün versiyalara asmaq, zəhərləmək və ya hətta diri-diri basdırmaq daxildir. Son müayinələr zamanı boyunda asılma izləri aşkarlansa da, ekspertlər arasında mübahisə davam edir.

Bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, boğulma olsa, qırtlaqda qırıqlar qalmalı idi, lakin mumiyanın bədənində bunlardan heç biri tapılmayıb. Buna görə də, ölüm hələ də sirr olaraq qalır. 2018-ci ildən bəri Qahirədəki Misir Muzeyində nümayiş etdirilən “Qışqıran Mumya”nın qorxulu ifadəsi isə buranı ziyarət edənləri ovsunlamağa davam edir.
 

"Qışqıran Mumiya" hekayəsi sadəcə qədim detektiv hekayəsi deyil. O, həmçinin Misir tarixinin intriqa, xəyanət və hakimiyyət mübarizəsi ilə yadda qalan bir fəslini bizə təqdim edir.

Aysel

Sfera.az