Herpes adlı tez-tez gördüyümüz, ağrılı və kənarları yaralı uçuqlara səbəb olan virus daha ciddi bir beyin xəstəliyi - demansla əlaqəlidir. 

Sfera.az bildirir ki, İsveçin Uppsala Universitetinin alimləri elm dünyasının diqqətini cəlb edən son araşdırmalarında məhz bunu aşkar ediblər.

Alimlər ilkin mərhələdə demansiyası olmayan 70 yaşlı 1002 nəfərin tədqiqatında iştirak ediblər.

Dünya əhalisinin 50% -dən çoxunu əhatə edən xəstəliyin bizim idrak qabiliyyətlərimizin pisləşməsinə səbəb olduğu aşkar edilmişdir. Lakin bu bilik elm adamlarına bu xəstəliyi məğlub etmək üçün açar verə bilər.

Herpes simplex virusu (HSV) inanılmaz dərəcədə geniş yayılmış bir xəstəlikdir. Bəzi növlər soyuqdəymə (HSV-1) və ya genital herpesə (HSV-2) səbəb olduğu üçün bu barədə çox eşitmisiniz. Bir çoxumuz, 50 yaşdan az insanların təxminən 67%-i HSV-1-ə, təxminən 13%-i isə HSV-2-yə yoluxur. Əgər ona yoluxsan, ömür boyu səninlə qalacaq. Dəstəkləyici terapiya olsa da, tam müalicə edilmir.

Təəssüf ki, bütün dünyada daha çox yayılan başqa bir ciddi xəstəlik demansiyadır. Bundan təsirlənən insanlar yaddaş və digər düşünmə bacarıqlarını itirməyə başlayır. Bu, onların gündəlik həyatına kəskin şəkildə təsir edərək onu cəhənnəmə çevirir. Alzheimer xəstəliyi demansın ən çox yayılmış növüdür. Alimlər bunun nədən qaynaqlandığını öyrənməyə çalışıblar və onun HSV virusu ilə əlaqəli olduğunu göstərən gözlənilməz nəticələr əldə ediblər.

Alimlər ilkin mərhələdə demansiyası olmayan 70 yaşlı 1002 nəfərin tədqiqatında iştirak ediblər. Onlar 15 il ərzində bu insanları izləyib, qanlarında HSV və sitomeqalovirus (CMV) adlı başqa bir virusun, həmçinin herpes ailəsinin əlamətlərini yoxlayıblar.

Məlum olub ki, qanında HSV əlamətləri olan insanların demansiyaya tutulma ehtimalı, olmayanlara nisbətən iki dəfə çoxdur.

Tədqiqat həmçinin qanda müxtəlif antikor növləri ilə ölçülən virusun orqanizmdə nə qədər aktiv olduğuna, onun demans və ya Alzheimer xəstəliyinin inkişafına təsir edib-etməməsinə də baxılıb. Məlum olub ki, xəstəliyin inkişaf riskinin artması ilə əlaqəli əsas amil beynin fəaliyyəti deyil, məhz virusun olmasıdır.

Bu araşdırma HSV-nin beynə təsir edən xəstəliklər üçün risk faktoru ola biləcəyinə dair sübutlar toplusunu təqdim edir. Bu, elm adamlarının üzərində işlədiyi ilk belə araşdırma deyil. Araşdırma, bizi bu xəstəliyin səbəblərini başa düşməyə və üzərində qələbəyə yaxınlaşdıran daha bir təsdiqdir.

Araşdırma o demək deyil ki, əgər siz nə vaxtsa soyuqdəymə keçirmisinizsə, gələcəkdə demans olmağa məhkumsunuz. Sadəcə bu, gündəlik xəstəliklərlə ağır beyin xəstəlikləri riski arasında mümkün və bir o qədər də açıq olmayan əlaqəni göstərir. HSV kimi ümumi viruslara yeni bir tərəfdən baxaraq, alimlər demansiya başlamazdan əvvəl mübarizə aparacaqlarına və ya mövcud dərmanlarla erkən mərhələlərdə müalicə edə biləcəklərinə ümid edirlər.

Aysel 

Sfera.az