“Diogenin üsyanı” - Bu günə qədər gəlib çatan nalayiq jest necə yaranıb?
Diogen tanınmış yunan filosofudur. Onun bu günümüzdə də çox tez-tez istifadə edilən nalayiq jestinin özünəməxsus bir tarixi var.
Sfera.az bildirir ki, böyük ehtimalla, ilk dəfə orta barmağı ədəbsiz jest kimi istifadə edən yunanlar olub. Diogenin hekayəsi də bunu sübut edir.
Diogen eramızdan əvvəl 412 və ya 404-cü illərdə anadan olmuşdur. O, Sinoplu idi və tipik bir filosof deyildi : sosial normalardan və dəbdəbədən qaçan, evsiz, minimalist həyat tərzi seçmişdi. Diogen, əsl sevincin açarının təbiətin sadəliyində olduğuna inanaraq, əksər insanların can atdığı materializmi, sosial dəyərləri və rahatlığı rədd edirdi.
Diogenin özünəməxsus fəlsəfəsi onun nəhəng bir keramikadan olan qabın içində yaşadığı Afinada formalaşıb. Gecələrini bu qeyri-ənənəvi sığınacaqda keçirir, gündüzlər isə küçələrdə dolanır, dilənirdi. Diogen müdrikliyin maddi nemətlərdən üstünlüyü haqqında cəsarətli çıxışlar edərək, ictimai norma və dəyərlərə meydan oxuyurdu.
Diogen sosial gözləntilərə zidd olan sadə həyat sürməklə öz fəlsəfəsini təcəssüm etdirirdi. O, Antisfen və Kratla birlikdə kinik fəlsəfənin banisi sayılır. Diogenin sosial normaları rədd etməsi və müdrikliyə can atması qədim yunan düşüncəsinə də müstəsna təsir göstərmişdir.
Bununla belə, Diogenin başqa bir tərəfi var idi. Tarixi sübutlara görə, Diogen eramızdan əvvəl IV əsrdə Afinada natiq Demosfenə orta barmağını göstərib. Bu üsyankar hərəkət Diogenin fikir ayrılığına düşdüyü insanlara hörmətsizlik göstəricisi idi.
Qədim yunan mədəniyyətində dik cinsiyyət orqanı ilə əlaqəli olan bu jest, sonradan Romaya "digitus impudicus" (yəni, ədəbsiz jest) kimi gəldi. Hətta dramaturq Aristofan da əsərlərində Diogenin adını çəkərək, bu qeyri-ənənəvi filosofun irsinə əlavə tarixi intriqa qatdı.
Aynil
