Bu gün insanlardan ən məşhur terrorçu haqqında soruşsanız, çox güman ki, 11 sentyabr hücumlarının təşkilatçısı olan radikal islamçı Usamə bin Ladenin adını çəkəcək. Halbuki, ən məşhur terrorçu 50 il əvvəl, Fələstin azadlıq hərəkatında iştirakı ilə məşhur olan radikal solçu, “çaqqal Karlos” idi.

Sfera.az bu müəmmalı şəxs haqqında maraqlı məlumatları sizə təqdim edir.
 

“Çaqqal Karlos” 1949-cu ildə Venesuelada İliç Ramirez Sançes adlı milyonçu vəkil oğlu olaraq anadan olub.

Atası var-dövlətinin böyük hissəsini neftin qiymətinin qalxması nəticəsində qazansa da, o, marksizm ideyalarına o qədər bağlı idi ki, övladlarına Vladimir, İliç və Lenin adlarını vermişdi. Sançes sonradan Karlos ləqəbini götürüb.

Siyasi baxışlarının əksinə olsa da, atası Karlosu kapitalist dünyasının ən mühüm mərkəzlərindən biri olan Londondakı hazırlıq məktəbinə yazdırıb.

Oğlunun həyatdan bir az həddən artıq həzz aldığını anlayanda onu kommunist ideologiyasının yurdu olan Moskvadakı Patris Lumumba adına Xalqlar Dostluğu Universitetinə göndərir. Orada Karlos bir çox fələstinli tələbə ilə görüşdükdən sonra onların İsrail qüvvələrinə qarşı döyüşlərinə qoşulub. Lakin onun universitet həyatı uzun sürməyib.

Karlos, 1970-ci ildə məyusedici kurs qiymətləri və fakültə dekanı ilə mübahisələrə görə məktəbdən qovulub.

Daha sonra Beyruta köçərək, özünü tam bir inqilabçı kimi təsvir etməyə başlayıb. Karlos, qismən Livanda yerləşən marksist-leninist partiyası olan Fələstinin Azadlığı Uğrunda Xalq Cəbhəsinə (FXQC) qoşulub. Partiya bu gün də varlığını davam etdirir. FXQC-nin də digər Fələstin partiyaları kimi İsrail vətəndaşlarına qarşı hücumlar həyata keçirən milisləri var idi.

1970-ci illərdə fəaliyyət göstərən bu qüvvə Karlosun koordinasiyası ilə bir çox hücumlar həyata keçirib.

İlk günlərində Karlosu partiyanın İordaniyadakı düşərgələrindən birinə göndərib, orada silahdan istifadə etməyi və təyyarələri qaçırmağı öyrədiblər. 1973-cü ildə təşkilat onu Londona göndərdi. Ondan əməkdaşlar şəbəkəsi yaratmağı və mümkün adam qaçırma və bombalama hədəflərini axtarmağı xahiş etdi.
Karlosun ilk missiyası “Marks & Spencer” pərakəndə satış şirkətinin sədri sionist Cozef Edvard Sieffə sui-qəsd etmək olub.

Bu cəhd uğursuz oldu, çünki onun silahı sıxışdı və Karlos qurbanı yaralayaraq hadisə yerindən qaçdı. Bu sui-qəsd beynəlxalq qəzetlərin manşetlərinə çevrildi. Bu arada FXQC dünyanın digər radikal sol qrupları ilə ittifaqlar yaradırdı. Bunlardan biri də Yaponiyada monarxiyanı ləğv etmək və beynəlxalq səhnədə kommunist inqilabını davam etdirmək istəyən Marksist Yapon Qırmızı Ordusu idi.
 

Qrup 1974-cü il sentyabrın 13-də Fransanın Hollandiyadakı səfirliyini mühasirəyə aldı.
 

Bir neçə nəfər girov götürən qrup, Fransa hakimiyyətindən həbsdə olan əməkdaşlarından birinin azad edilməsini tələb edib. Hücumun 15 sentyabrda Parisdə bir kafedə partlayış törətdiyi iddia edilən Karlosun vasitəsilə, səfirliklə danışıqların hələ də davam etdiyi bildirilir. Bu partlayışda iki nəfər ölüb, otuzdan çox adam yaralanıb.

Bir neçə ay sonra Karlos Parisin “Orli” hava limanından havaya qalxan İsrail aviaşirkətinə məxsus iki təyyarəni raketlə vurmağı planlaşdırırdı.

1975-ci ilin yanvarında bir həftə ara ilə edilən hər iki cəhd uğursuz oldu. İkinci cəhd isə FXQC üzvləri ilə polis arasında toqquşma ilə nəticələnib. Koyot birtəhər qaça bildi. İyun ayında onun yoldaşlarından biri Mişel Muxarbal “Orli” hücumunda iştirak etdiyinə görə Fransa polisi tərəfindən həbs edilib.

Muxarbal polislə əməkdaşlıq edərək onları Karlosun mənzilinə aparıb. Karlos polis məmurları və dostunu içəri daxil edib, onlara içki təklif edib. Sonra avtomatla otaqda olanların hamısını güllələyib. Polis əməkdaşlarından yalnız biri sağ qalıb.

Bu hadisə bütün qəzetlərin birinci səhifəsində yer alıb. Əvvəllər heç kimin tanımadığı bu adamı tutmaq birdən-birə Fransada hər bir polis idarəsinin prioritetinə çevrildi. On illik axtarış səyləri Karlosun tez-tez mətbuatda xatırlanmasına böyük töhfə verdi.

Bu vaxt ona "Çaqqal Karlos" ləqəbini verən hadisə baş verdi.

Jurnalist Karlosun gizləndiyi evlərdən birində axtarış apararkən, britaniyalı yazıçı Frederik Forsitin Fransanın keçmiş prezidenti Şarl de Qola qarşı qondarma sui-qəsd planından bəhs edən “Çaqqal günü” romanı ilə rastlaşıb. Tezliklə mətbuat Karlos Sançesi "Çaqqal Karlos" adlandırmağa başladı.
 

Karlos isə hələ ən böyük əməlini etməmişdi...
 

Dekabrın 21-də 5 FXQC üzvü ilə Vyanada məcburi görüş keçirilir. FXQC-nin daxil olduqları bina Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatının (OPEC) öz üzvləri və praktiki olaraq bütün dünya ölkələri üçün neft qiymətlərini tənzimləyən hökumətlərarası təşkilatın qərargahı idi. Qrup iki asayiş keşikçisini və bir liviyalı iqtisadçını öldürüb, 60-a yaxın iştirakçını girov götürüb.

Daha sonra onlar təyyarə istədilər, əsirlərin bir qismini azad edərk, 42 girovla birlikdə minlərlə kilometr uçdular.

Əlcəzairdə başa çatacaq səfərdə Avstriya yayımçılarından hər iki saatdan bir radio və televiziyada Fələstinin işğalını pisləyən bəyanat oxunmasını tələb ediblər. Yayımçılar da girovlardan birinin öldürüləcəyi təhlükəsi olduğundan bəyannaməni hər 15 dəqiqədən bir oxuyurlar. Onlar yerə enəndə Əlcəzair Prezidenti Huari Bumedien girovları azad etməyə razılıq verib və Karlosa sığınacaq təklif edib.

Bumedien 1965-ci ildə Əlcəzair İstiqlal Müharibəsindən sonra çevrilişlə hakimiyyətə gəlmişdi.

O, tez bir zamanda dünyanın ən böyük solçu inqilabçı liderlərindən biri kimi şöhrət qazanmış, Nelson Mandela və Qara Panterlər üzvləri də daxil olmaqla bir çox anti-müstəmləkə azadlıq hərəkatlarının liderlərinə sığınacaq vermişdi. Sonrakı illərdə OPEK-in hücumunun ərəb prezidenti tərəfindən maliyyələşdirildiyi üzə çıxdı.

Bu adın Liviya prezidenti Müəmmər Qəddafi olduğu barədə də fərziyyələr var idi.

Karlosun on milyonlarla avro girov almasına baxmayaraq, pulları “itirdiyi” şayiələri də var idi. Əməliyyatla bağlı verdiyi cavabları ilə kifayətlənməyən FXQC 1976-cı ildə Karlosu təşkilatdan xaric etdi. Karlos 1978-ci ildə Fələstinin azadlığı uğrunda mübarizə aparmaq üçün öz təşkilatını qurdu. Bu arada o, müxtəlif ölkələrin qurumları ilə əməkdaşlıq etməyə və güclü insanlarla dostluq etməyə başladı.

Şərqi Almaniyanın Dövlət Təhlükəsizliyi Nazirliyi kimi də tanınan Stasi, Karlosa Şərqi Berlində qərargah və 70 nəfərlik dəstək heyəti təklif etdi.

Karlos növbəti onilliyi marksist təşkilatlar adından terror aktları törətməklə keçirdi. Məsələn, 1981-ci ildə o, Rumıniya rejimini tənqid edən anti-kommunist yayımçı olan Azad Avropa Radiosunun Münhen ofisini bombalamaq üçün Rumıniyanın gizli polisi tərəfindən işə götürülüb. Qalan illərinin çoxunu Macarıstanda keçirən Karlos, burada müşahidə altında qalıb.

Bu yaxınlarda aşkar edilmiş arxivlərə görə, o, gözlənilməz və amansız xarakterinə görə Şərq Bloku rejimləri tərəfindən həm aktiv, həm də təhlükə kimi görünürdü.

Müxtəlif ölkələr tərəfindən verilən saxta pasportlar sayəsində səlahiyyətlilər tərəfindən izlənilmək və ölkələrə buraxılmaması çətinləşmişdi. Əslində isə qisas almasından qorxduqları üçün onu hökumətlər onu öz ölkələrindən getməyə məcbur edə bilməzdilər. Nəhayət, təzyiq altında Şərqi Avropa ölkələri də ondan imtina etməyə məcbur olublar. 1986-cı ildə Suriyaya qaçmaq məcburiyyətində qalanda Suriya hökuməti onu terrordan əl çəkmək şərti ilə ölkəyə qəbul edib.
 

O, könüllü olaraq fəaliyyətini dayandırdığı üçün beynəlxalq təhlükəsizlik qüvvələri ona bir neçə il İordaniya və Suriyada rahat yaşamağa icazə verib.

Daha sonra Səddam Hüseynin İraq Ordusuna qoşulmaq və onun qərbli düşmənlərinə qarşı hücumlar təşkil etmək istədiyi iddia edildi. Yenidən “ovlandıqdan” sonra, nəhayət, 1994-cü ildə Sudanda həbs olundu. O, üçüncü evliliyini elə həmin il edib, fransız hüquqşünas İzabelle Kotan-Peyre ilə evlənib.

​Yeri gəlmişkən, onun əvvəlki həyat yoldaşları 70-ci illərdə evlənib, 1994-cü ildə boşandığı alman Maqdalena Kopp və İordaniyadakı ev sahiblərindən birinin qızı Lana Abdel Jarrar idi.

İllərlə qaçaq yaşadığını nəzərə alsaq, Karlosun həbsi bir çox kəşfiyyat mütəxəssisi üçün sürpriz oldu.
 

Karlos, 1997-2017-ci illər arasında baxılan üç iş üzrə üç dəfə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib. Bu məhkəmələrdən biri Fransada olub. 2003-cü ildə Fransadakı həbsxanasında yazdığı məktubları və yazıları bir araya toplayaraq kitab nəşr edib. O, kitabında Üsamə bin Ladeni tərifləyib və estafeti obrazlı şəkildə beynəlxalq terrorizmin yeni “kralına” ötürüb.

Xanım

Sfera.az