Kütləvi isteriya yoxsa möcüzə? – 1917-ci ildə nə baş vermişdi?

1917-ci ildə Portuqaliyada 70 min insanın müşahidə etdiyi möcüzə baş verib: günəş səmada dövrə vurub, müxtəlif rənglərlə parlayıb və sanki Yerə yaxınlaşıb. Bu hadisə tarixə “Günəşin möcüzəsi” kimi düşüb.

Sfera.az bildirir ki, 1917-ci ildə Portuqaliyanın Fatimə şəhərində qoyun otaqmaqdan qayıdan üç uşaq evə qayıdarkən Məryəm Ana ilə görüşdüklərini iddia ediblər. Guya Məryəm Ana onlara altı ay ərzində hər ayın 13-də görünəcəyini və 13 oktyabr 1917-ci ildə bir möcüzə baş verəcəyini deyib.

Bu söz bütün şəhərə yayılıb və insan izdihamı finala şahidlik edib. Həmin gün meydana 70 minə yaxın insan toplaşıb. Şahidlər Günəşin qəribə davrandığını - Yerə doğru hərəkət etdiyini, fırlanaraq və rəngli işıq yaydığını bildirdilər.

Mərasimdə iştirak edən professor Xose Mariya de Almeyda Qarret rəng dəyişikliyini və özünəməxsus vizual effektləri qeyd edərək səhnəni təsvir edib. Bəziləri bunu “parhelium” adlı bir fenomenlə əlaqələndirirlər ki, bu da atmosferdə işığı səpələyən və rəngli displeylər yaradan buz kristallarının əmələ gəlməsidir.

Ancaq bu fərziyyə məhz bu hadisənin müxtəlif fraqmentlərini, xüsusən də Günəşin diskoteka işığı kimi yanıb-sönməsinə dair xəbərləri əhatə etmir. Maraqlıdır ki, böyük izdiham və medianın iştirakına baxmayaraq, bu tamaşanın bir dənə də fotoşəkili yoxdur.

Başqa bir inandırıcı izahat kütləvi isteriya və günəş retinopatiyasının birləşməsidir. Belə ki, günəşə bir neçə dəqiqə fasiləsiz baxmaq tor qişanın zədələnməsinə səbəb olur. Bu vəziyyət bildirilən simptomları, o cümlədən rəng dəyişikliklərini və Günəşin sürətlə hərəkət etdiyini izah edə bilər. Ola bilsin ki, şahidlər başlarını çevirəndə davam edən parıltı məhz bundan qaynaqlanırmış.

Günəşin belə hərəkətinə dair heç bir konkret dəlil olmasa da, Fatimə hadisəsi maraqlı tarixi fakt olaraq qalır. Şahidlərin ifadələrinin müxtəlifliyi və foto sübutların olmaması əlavə şərh üçün yer saxlayır.

İstər atmosfer hadisələri, istər tor qişanın zədələnməsi, istərsə də hər ikisinin kombinasiyası ilə bağlı olsun, Fatimədəki “günəş möcüzəsi” qavrayış, iman və tarixi hadisələrin kəsişməsinin füsunkar nümunəsini təqdim edir.

Aynil