Azərbaycanda “Aİ-95” benzini niyə ucuzlaşmır? - Səbəb
Son bir ildə dünyada neft qiymətlərinin xeyli azalmasına baxmayaraq Azərbaycanda “Aİ-95” markalı avtomobil benzininin qiyməti enmir.
Sfera.az xatırladır ki, 2022-ci ilin iyulun 13-də “Aİ-95” markalı benzinin bir litrinin pərakəndə satış qiyməti 0,4 manat artırılaraq 2 manata çatdırılıb.
Həmin dövrdə “Brent” markalı neftin bir barelinin qiyməti 115 dollar səviyyəsində idi. Hazırda isə “Brent” neftinin qiyməti 87 dollardır və son aylarda qiymət təxminən bu səviyyədə dəyişir.
Müqayisə göstərir ki, hazırki qiymətlər bir il əvvəlki qiymətlərdən 28 dollar, yəni 24 faiz aşağıdır. Neft qiymətlərindəki mövcud dəyişikliyi nəzərə aldıqda “Aİ-95” benzinin qiymətinin yenidən ən azı 1,6 manata salınması mümkündür.
Lakin bu baş vermir. Bunun səbəbini makroiqtisadi amillərlə izah etmək olar.
Son illərdə Azərbaycanda “Aİ-95” markalı benzinin qiymətinin enməsi bu markadan olan benzinin idxalını xeyli artırmışdı. İdxal miqdarının artması isə böyük məbləğdə vəsaitin xaricə göndərilməsinə səbəb olurdu. Bu hal Azərbaycan hökumətini məmnun etmədiyindən səlahiyyətli qurumlar “Aİ-95” benzininin daxildə daha çox istehlak edilməməsi üçün onun qiymətini yüksəltdi.
2019-cu ilin məlumatına əsasən Azərbaycana 53,8 min ton “Aİ-98” benzini idxal edilib. Bu qədər məhsulun idxalına 40,7 milyon dollar xərclənib.
“Aİ-95” markalı benzinin idxal miqdarı 2021-ci ildə 147,4 min tona, idxal xərci 111,1 milyon dollara yüksəlib. 2022-ci ildə qiymətlərin 2 manata çatdırılmasından sonra benzinin idxal miqdarı 99,5 milyon dollar, idxal xərci 102,5 milyon dollara düşüb.
2023-cü ilin birinci yarısında isə idxal miqdarı 39,9 min tona, idxal xərci 36,7 milyon dollara geriləyib. Dinamika göstərir ki, bu ilin ikinci yarısında da idxal miqdarı və dəyərində azalma baş verəcək.
Azalma qeyd etdiyimiz kimi, yüksək qiymət hesabına baş verir. Qiymətlər yüksək olduğundan avtomobil sürənlər daha ucuz benzindən istifadə edir və “Aİ-95” benzinin istehlakı azalır.
Azərbaycanda “Aİ-95” benzinin qiymətinın 2024-cü ildə enməsi mümkündür. Çünki gələn ildən ölkəmizdə də “Aİ-95” markalı benzinin istehsalı planlaşdırılır.
Vasif
