85 il əvvəl Adolf Hitler Almaniyanın cənubundakı əsas sinaqoqun dağıdılmasına göstəriş verib. Nəticədə yaranan dağıntılar yoxa çıxıb. Yerli yəhudi icması inşaatçılar bəzi mürəkkəb oyma daşlara rast gələnə qədər dağıntıları tapmağa ümid etməyiblər.

Sfera.az bildirir ki, Münhen Yəhudi Muzeyinin direktoru Bernhard Purin Münhendəki əsas sinaqoqun yerli yəhudi icması üçün simvol olduğunu bildirib. Bina müqəddəs yer olmaqla yanaşı, şəhərdə heç bir təzyiq olmadan yaşanıla biləcək uğurlu bir dövrü təmsil edib.

Purin bildirib ki, Hitler 1938-ci ilin iyununda sinaqoqun dağıdılması əmrini verdikdə həmin dövr sözün əsl mənasında çöküb. "Bu, böyük bir addım idi. Nasistlər ictimaiyyətin necə reaksiya verəcəyini görmək istəyirdilər. Biz heç vaxt düşünməmişdik ki, bunların hər hansı birini tapacağıq"- deyə muzeyin direktoru əlavə edib.

Tikinti şirkəti şəhərin qeyri-yəhudi icmasının ictimai etirazı olmadan sinaqoqu söküb. Holokost və İkinci Dünya Müharibəsi zamanı yaranan dağıntılar itib. Ancaq bu yaxınlarda hər şey dəyişib. İsar çayının sahilində divar qazan inşaatçılar bir neçə bəzəkli daş tapıblar. Onlar qazıntıları davam etdirib və ibrani hərfi olan daş lövhə tapıblar.

Yerli arxeoloqlar və Münhen Yəhudi Muzeyi daşların dağılmış sinaqoqun bir hissəsi olduğunu müəyyən ediblər. İbranicə hərf olan bir fraqment Tövratın müqəddəs məkanının bir hissəsi olub. Bu, on əmrin bir hissəsini təsvir edir.

Tədqiqatçılar sinaqoqun xarabalıqları ola biləcək təxminən 165 ton daş tapıblar. Purin sözlərinə görə, fraqmentlər təxminən 67 il İsar çayı boyunca basdırılıb. Sinaqoqu dağıdan həmin tikinti şirkəti sonradan çay sahilinin bir hissəsini doldurmaq üçün xarabalıqlardan və digər dağıntılardan istifadə edib. Purin deyir ki, 60 ildən artıqdır ki, xarabalıqlar bir vaxtlar əsas sinaqoqun yerləşdiyi yerdən cəmi iki mil məsafədədir. Eyni yerdə univermaq və xatirə abidəsi var.

Aynil