İnsan haqları təşkilatları və müəlliflər getdikcə Amerika həbsxanalarında məhbusların proqramlaşdırmaya dair maarifləndirici kitablar almaqda böyük çətinlik çəkdiyindən şikayət edirlər. Lakin məhbuslar məsələn, “Mein Kampf” kimi nəşrlərə pulsuz çıxış əldə edirlər.
 

Sfera.az bildirir ki, buna səbəb çap əsərlərinin seçimində çoxmərhələli senzuranın çox mürəkkəb olmasıdır.

Nasist təbliğatı ABŞ həbsxanalarında proqramlaşdırma kitablarından daha təhlükəsizdir.

ABŞ həbsxana senzura sistemi proqramlaşdırma kitablarında Adolf Hitlerin “Mein Kampf” əsərindən daha çox təhlükə görür.

Ohayo ştatının Reabilitasiya və Düzəliş Departamenti insan haqları fəallarının əldə etdiyi sənədlərə əsasən, son dörd il ərzində 293 nəşrə qadağa qoyub. Bunlara aşağıdakı kimi proqramlaşdırma təlimatlarına məhdudiyyətlər daxildir: "Java Skriptini Öyrənməyin Daha Ağıllı Yolu" və "Effektiv Java".
 

Həbsxana rəhbərliyi qadağanı onunla izah edirlər ki, xüsusi kompüter ədəbiyyatını oxuyan məhbuslar həbsxananın kompüter sistemlərini sındırmaqla qaçmağa kömək edəcək bacarıqlar əldə edə bilərlər. Bununla belə, onlar Hitlerin ən məşhur əsərini oxuya bilərlər, ancaq çap şəklində (illüstrasiyalar və nasist simvolları olmadan). Mühafizəçilər bunda heç bir təhlükə görmürlər.
 

“Effektiv Java”nın müəllifi Coşua Bloch belə bir qadağaya kəskin reaksiya verir. Bloch mətbuata açıqlamasında deyib:
 

"Mənim kitabım "Stilistikanın Elementləri" kitabından daha təhlükəli deyil. Birincisi keyfiyyətli kod yazmağı, ikincisi isə keyfiyyətli nəsr yazmağı öyrədir. İstənilən bacarıq yaxşı və ya pis üçün istifadə edilə bilər".
 

Həbsxana rəhbərliyi proqramlaşdırmağı öyrənən məhbusların qaçacağından qorxur.
 

Bəs ABŞ həbsxanalarında hələ də hansı kitablar qadağandır?
 

Proqramlaşdırma ilə bağlı kitablardan əlavə, ordunun sağ qalma təlimatları, cadugərlik haqqında kitab, həbsxana islahatları, həbsxana üsyanları və meksikalı narkobaron El Çaponun tərcümeyi-halına dair kitablar heç vaxt məhbusların əlinə keçə bilməz. Nə qədər qəribə olsa da, Ohayo məhbusları narkobaronun hekayəsini kartel liderinin izinə düşməsinə kömək edən DEA zabiti ilə birgə yazdığı əsərdən oxuya bilərlər. Bu tərcümeyi-hal diqqətlə yoxlanılıb və nəhayət oxunulmasına icazə verilib.
 

ABŞ-da məhbuslar üçün kitablar necə seçilir?

Əslində bu, həqiqətən maraqlı və mürəkkəb prosedurdur. Uzun müddət işıq üzü görmüş və ya kitab bazarına yeni çıxan hər bir ədəbi və ya digər əsər bir neçə yoxlama mərhələsindən keçir.
 

Birinci mərhələdə kitablar hələ həbsxananın poçt xidmətində olarkən həbsxana işçiləri tərəfindən yoxlanılır, bundan sonra onun məhkuma verilə biləcəyi və ya yoxlanılması üçün senzuraya göndərilməsinin daha məqsədəuyğun olduğuna qərar verilir.


Əgər kitab şübhəli olarsa, o zaman cəzaçəkmə müəssisəsinin əməkdaşı onu qiymətləndirmək üçün cəzaçəkmə müəssisəsinin müdirinə göndərir. Müdir sonrakı hərəkətlərə görə (təsdiq və ya imtina etmək) məsuliyyət daşıyır, eyni zamanda kitabın nə üçün qadağan olunduğunu izahatda izah etməyə borcludur.


Ohayo Həbsxana Departamentinin adının açıqlanmasını istəməyən nümayəndəsinin sözlərinə görə, daha bir çox kitablar əslində qadağa altındadır, çünki statistikada yalnız məhbusların qadağa aldıqdan sonra apellyasiya şikayəti verdiyi kitablar görünür.
 

Əslində isə məhbuslara nə oxuyacağına yalnız mühafizəçilər qərar verə bilir.

 

FhitKitabxana həbsxana özbaşınalığı
 

Ttika İslah Müəssisəsində 1971-ci ildə baş verən üsyanı sənədləşdirən kitabın müəllifi yazıçı Heather Ann Thompsonun jurnalistlərə dediyi kimi, kitabların təsdiqi və ya qadağan edilməsi çox vaxt ABŞ-da ayrı-ayrı həbsxana məmurlarının “şıltaqlığından” asılıdır. Onların şəxsi baxışları və hobbiləri burada əsas rol oynayır. Əslində, əksər hallarda onlar əsas senzuralardır, hətta həbsxanada və ya rayonda yoxlama üçün xüsusi qaydalar olsa belə, son nəticədə məhbuslara nə oxuyacağına yalnız mühafizəçilər qərar verirlər.

Yeri gəlmişkən, bir qadın yazıçı kitabları həbsxanalarda oxuna bilmədiyi üçün Birinci Düzəliş əsasında Nyu-York İslah və İctimai Nəzarət Departamentinə qarşı məhkəmədə qalib gələ bilib. Əsərindən bir-iki səhifə olsa da, məhkəmə yenə də silinməsinə qərar verib.

Aysel

Sfera.az