Pentaqon sənədləri ABŞ-ın illər boyu necə olduğunu ifşa edən çox məxfi hökumət sənədləri olub. Qeyd edək ki, Julian Assange (Culian Assanc) sənədlərinə əsasən, ABŞ hökuməti öz xalqına Vyetnam müharibəsi haqqında yalan danışmışdı.

Sfera.az bildirir ki, WikiLeaks-in qurucusu Culian Assanc hal-hazırda həbsdədir və ABŞ-a ekstradisiya ərəfəsindədir.
 

13 iyun 1971-ci ildə “New York Times” Pentaqon sənədlərinə əsaslanan hekayələr dərc etməyə başlayıb, lakin iki gün sonra, Nikson administrasiyası əmrinə əsasən bu yazıları dayandırmalı olub.
 

Bu əhəmiyyətli qərarda, Ali Məhkəmə azad mətbuata Birinci Düzəliş hüququnu məhdudlaşdırmaqdan imtina etdi. Məhkəmə, hökumətin nəşrin necə ciddi və geri dönüşü olmayan zərər verəcəyini bildirib.
 

Nikson bunu şübhəli qərar adlandırdı və qəzəbini hakimlərin üzərinə atdı.
 

Mətbuata sızan materialların arxasında duran adam Daniel Ellsberg məhkəmədə heç vaxt bəraət qazanmayıb. 115 il həbs cəzası qarşısında o, haqlı olduğuna görə deyil, hökumətin ona qarşı sübut toplamaq üçün qanunu pozduğuna görə işinə xitam verildiyinin şahidi olub.
 

2010-cu ildə Culian Assanc sızdırılmış hərbi və diplomatik sənədləri dərc edərkən ictimaiyyətin nəyi bilməyə haqqı var sualı yenidən gündəmə gəlib.

Sızdırılan məlumatlara əsasən 2007-ci il iyulun 12-də iki U.S. vertolyotlar İraqda silahsız mülki əhalinin ətrafında dövrə vuraraq atəş açıb. Ən azı 12 nəfər həlak olub. Hərbçilər bunu ört-basdır etməyə çalışıblar.
 

İndi Assancı 175 il həbs gözləyir. O, artıq yeddi ilini London səfirliyində, son dörd ilini isə Britaniya həbsxanasında ABŞ-a ekstradisiyaya qarşı mübarizə aparıb.
 

Bu gün Böyük Britaniya “ictimai maraqların müdafiəsi” maddəsi olmayan yeni milli təhlükəsizlik qanun layihəsi hazırlayır. Nəticə etibarı ilə bəzi KİV-lər onların bəzi araşdırma jurnalistikasının kriminallaşdırıla biləcəyindən narahatdırlar. Maraqlıdır, Ellsberq və Assanc bu barədə nə düşünür?


Assancın hüquqi dramı bir neçə il əvvəl Birləşmiş Ştatların tələbi ilə Londonda Britaniya səlahiyyətliləri tərəfindən həbs olunduqdan sonra başlayıb. Hakim Sviftin qərarına baxmayaraq, Assanc ailəsi, o cümlədən jurnalistin özü təslim olmur və onun azadlığı uğrunda mübarizəni davam etdirir. Culianın həyat yoldaşı Stella Maurice vurğulayıb ki, Assanc komandası iki yeni hakimlə işin yenidən araşdırılması üçün vəsatət vermək niyyətindədir.
 

Assancın atası Con Şipton əlavə edib ki, oğlunun yeni dinləməsi üçün əsaslar aydın, möhkəm və ədalətlidir.
 

Sərhədsiz Reportyorlar təşkilatının kampaniyalar üzrə direktoru Rebekka Vinsent deyib: “Bir hakimin Culian Assancı ömrünün sonunadək həbsə göndərə biləcəyi və dünya jurnalistikasına əbədi təsir edə biləcək üç səhifəlik qərar çıxarması absurddur”. “Sonrakı baş verənlərin tarixi çəkisini çox qiymətləndirmək olmaz; Assanca qarşı bu amansız təqiblərə son qoymağın və bunun əvəzinə jurnalistikanı və mətbuat azadlığını qorumağın vaxtıdır. Prezident Baydenə çağırışımız indi həmişəkindən daha aktualdır: Bu ittihamları rədd edin, işi ləğv edin və daha gecikmədən Assancın azad edilməsini təmin edin”.
 

Assanc əsasən ABŞ hərbi kəşfiyyatının keçmiş analitiki Bradley (Çelsi) Manninqin sızması nəticəsində WikiLeaks tərəfindən məxfi sənədlərin dərci ilə bağlı 18 ittihamla üzləşir. Xüsusilə, o, Əfqanıstan və İrana müdaxilə zamanı mülki şəxslərin edam edilməsinə şahidlik edən Pentaqonun məxfi sənədlərini dərc edib.
 

Təqsirli bilinərsə, Assanjı ümumilikdə 175 ilə qədər həbs gözləyir. Səhhətinin kəskin şəkildə pisləşməsi fonunda o, hələ də dörd ildən çoxdur ki, Londonun Belmarş həbsxanasında saxlanılır.

Ötən gün isə Braziliya prezidenti Assanca sahib çıxmaq üçün onun müdafiəsinə səsləyib.

Xanım

Sfera.az