Bir milyard dollar boş yerə getmədi - Yupiterə uçan cihazın antenası xilas etmək mümkün oldu
Yupiterin və onun peyklərinin tədqiqi üçün ilk Avropa aparatının birinin antenası aprelin ortalarında kosmosda gəzintidən qismən uğursuzluqla nəticələnib. Belə ki, JUICE kosmik gəmisindəki radar antenası kosmosa buraxıldıqdan qısa müddət sonra normal iş vəziyyətinə yerləşdirilməyib və bu, cihazın Yupiterə və onun peyklərinə uçarkən qarşılaşdığı ilk ciddi problem olub.
Sfera.az bildirir ki, 16 metrlik RIME radar antennasını yenidən öz yerinə qaytarmaq üçün alimlər üç həftəlik xeyli səy sərf etməli olub.
Amma alimlər problemi həll edə biliblər və 16 metrlik antena indi düzgün mövqedədir. Bu barədə Yupiter və onun peyklərinin tədqiqi üçün ilk Avropa aparatı olan yeni tədqiqat zondunu yaradan Avropa Kosmik Agentliyinin nümayəndələri bildiriblər.
Bu, çox mühüm hadisədir, çünki RIME radarı Yupiterin Europa, Qanymede və Callisto kimi peyklərinin səthini və daxili hissəsini öyrənmək üçün əsas əhəmiyyət kəsb edir. Cihaz maye su okeanlarının və yerdən kənar həyatın inkişafı üçün şəraitin olub-olmadığını müəyyən etmək üçün 9 km dərinliyə qədər peykləri skan edə biləcək. JUICE 2031-ci ilin yayına qədər Yupiterə çatmasa da, alimlərin missiyanın uğurlu olacağına əmin olması üçün onun bütün alətləri indiyə qədər normal işləməlidir.
Gəmi öz antenasını kosmosda tam yerləşdirə bilməyəndə mühəndislər montaj mötərizəsindəki kiçik bir klipin onun tam uzunluğuna yerləşdirilməsinə mane oduğunu fərz edib. Belə bir problem bütün çox vacib missiyanın müvəffəqiyyətini şübhə altına alırdı. Çünki bu vəziyyətdə radar antenna normal uzunluğunun təxminən üçdə birinə qədər uzadılmış olsa da, peyklərin normal tədqiqatını apara bilməyəcəkdi.
Alimlər əvvəlcə kosmik gəmi Günəşə doğru istiqamətlənərkən onun itələyicilərini partlatmaqla mötərizədəki klipi çıxarmağa çalışdılar ki, işıq klipi qızdırsın. Bu qismən kömək edib, lakin antenna hələ də tam uzunluğuna dönə bilməyib.
Ancaq bir neçə gün əvvəl mühəndislər tıxanmış mötərizədə yerləşən "partlayıcı olmayan aktuator" adlanan mexaniki qurğunu işə saldılar. Nəticədə sıxacın yerini dəyişdirən bir zərbə baş verib və antenna tam olaraq kosmosda yerləşə bilib.
Avropa Kosmik Agentliyinin məlumatına görə, bu, böyük nailiyyətdir, çünki missiyaya 1 milyard dollardan çox vəsait xərclənib və onun uğuru astronomların Yupiterin üç peykinin sirlərini açmasına səbəb olacaq.
Bununla paralel olaraq, cihaz üç peyk yaxınlığında bir sıra yaxın keçidlər edəcək. Missiyanın birinci hissəsi 2034-cü ilin sonuna qədər davam edəcək. Sonra JUICE kosmik tədqiqatlar tarixində ilk dəfə başqa bir planetin peyki ətrafında orbitə çıxacaq, xüsusən də o, günəş sistemindəki ən böyük peyki olan Ganymede olacaq.
Qeyd edək ki, Ganymedenin ölçüsü Yerin ölçüsündən demək olar ki, 2 dəfə kiçikdir.
Aysel
Sfera.az
