Tariximizin saysız-hesabsız qəribəliklərindən biri ilə yenidən qarşınızdayıq. Bu dəfəki mövzumuz keçmişdən gələn edam üsuludur.
 

Sfera.az bildirir ki, metod öz adını 1419-cu ildə Praqada baş vermiş bir hadisədən almışdır.


Latın dilindəki “de” sözü dilimizdəki “çıxış” sözünə uyğun gəlsə də, “fenestra” sözü “pəncərə” deməkdir (cahil müdafiə).
 

Bu edam üsulu cinayətkarların pəncərədən atılaraq öldürülməsinə aiddir və müdafiə anlayışı adını o zamanlar Bohemiyaya daxil olan Praqa şəhərində baş vermiş hadisədən götürür.

Hadisələr katolik inancına qarşı olan husilərin meriyaya doğru yürüş etməsi ilə başlayıb.


Üsyançıların Çarlz meydanında bələdiyyə binasına doğru yürüş etmələrinin səbəbi məhkum edilmiş husilərin azad edilməsini tələb etmək olub. Onların tələbləri rədd edildikdən və liderləri Yan Zelivski daş-qalaq edildikdən sonra qəzəblənən husilər meriyaya basqın edərək şura üzvlərini pəncərədən atmağa başlayıblar.
Şura üzvlərini pəncərədən atarkən, nizələrini yuxarı qaldırmış bir qrup üsyançı aşağıda dayanmış olub.
 

Belə ki, pəncərədən atılan məclis üzvləri aşağıda dayanan üsyançıların nizələri, nizəyə düşməyənlər isə qəzəbli camaat tərəfindən vəhşicəsinə öldürülüb. Tarixə “Praqanın ilk müdafiəsi” kimi düşən bu hadisə təəssüf ki, sonuncu olmayacaqdı.

Çünki çox oxşar hadisə 200 ildən sonra yenə baş verəcəkdi.


1618-ci ildə “Praqanın ikinci müdafiəsi” adlanan hadisə baş verdi. Bu dəfə qarşıdurmanın səbəbi katoliklərlə protestantlar arasında fikir ayrılığı olub və protestantlar krala sadiq olan iki katoliki Praqa qalasının 20 metr hündürlüyündəki pəncərələrindən atıblar. Xoşbəxtlikdən, pəncərədən atılanlar bu dəfə sağ qalıblar. O zaman katoliklərin izahı belə idi ki, bu iki kişi Məryəm tərəfindən xilas edilmişdir; lakin sağ qalmalarının əsl səbəbi pəncərələrin altına qoyulmuş kompost yığınının üzərinə düşmələri olub.
 

Çex tarixçisi Ota Konrad deyir:
 

“Düşünürəm ki, müdafiə Müqəddəs Kitabdan ilhamlanıb. Öz xalqı tərəfindən pəncərədən atılaraq öldürülən İzebelin bibliya hekayəsi Praqada baş verən edamlara ilham vermiş ola bilər. Bundan əlavə, müdafiə edamın simvolik formasıdır: Bu, qüdrətli və ləyaqətli bir şəxsin yuxarıdan aşağı atılması, ləyaqətini itirməsi, gözdən düşməsi mənalarını ehtiva edir.
 

Tarixi müdafiə nümunələri təkcə Praqa hadisələri ilə məhdudlaşmır...

Qraf Uilyam Duqlas 1452-ci ildə Şotlandiyada Ceymsin pəncərədən atılaraq öldürülməsi və bir əsr sonra Muğal İmoderators tərəfindən Ədhəm Xanın edam edilməsi tarixdəki müdafiənin digər nümunələridir.

Yaxın tariximizdə bu cür edam nümunəsi olduqca acınacaqlıdır.


Məşhur musiqiçi və insan haqları müdafiəçisi Fela Kuti 1977-ci ildə işıq üzü görən "Zombi" adlı albomunda ordunu sərt şəkildə tənqid etməsi, Nigeriya əsgərlərinin anasını pəncərədən ataraq öldürülməsinə səbəb olmuşdu. Bu hadisə tariximizdə mediada öz əksini tapmış sonuncu müdafiə hadisəsidir...

Xanım

Sfera.az