Təxminən 66 milyon il əvvəl asteroid Yer atmosferindən keçərək dənizin dibinə çırpılıb və Xirosimaya atılan nüvə bombasından 6,5 dəfə güclü partlayışa səbəb olub.
 

Zərbə nəticəsində nəhəng dağıntı və kükürd buludları Yer atmosferinə daxil olub. Bir neçə il günəş işığının və istiliyin qarşısını alıb.
 

Fotosintez dayanıb, bitkilər böyüməyib və partlayışdan sağ çıxa bilən bir neçə dinozavr aclıqdan ölüb. Ancaq fosil qeydləri göstərir ki, bu dövrdə vəziyyət hər şey üçün acınacaqlı olmayıb - məsələn, göbələklər inkişaf etməyə başlayıb.
 

Sfera.az bildirir ki, göbələklər bəşəriyyətin fəlakət zamanı sağ qalmasına kömək edəcək.


2019-cu ildə elm jurnalisti və “Vox” redaktoru Brayan Uolş bəşəriyyətin varlığını birbaşa təhdid edən fəlakətli hadisələrin üç mümkün ssenarisini təsvir edən “Axır Zamanlar” adlı kitab nəşr edib:
 

•asteroidlə toqquşma;
•supervulkan püskürməsi;
•nüvə müharibəsi.
 

Əslində, bu ssenarilərin hər üçü bəşəriyyət üçün heç də parlaq gələcək vəd etmir. Bunların hər hansı birinin nəticəsində günəş işığı bloklanacaq, yəni bitkilərdən yeməyə heç nə qalmayacaq. Uolş qeyd edir ki, sağ qalmaq üçün insanlar yeni reallıqlara uyğunlaşmalı olacaqlar, bu isə planetin keçmiş təcrübəsinin işə yarayacağı deməkdir. Günəş işığı olmayan şəraitdə biz diqqəti günəş işığı olmadan yetişə bilən kənd təsərrüfatının inkişafına - yəni göbələk, siçovul və həşərat yetişdirməyə yönəltməli olacağıq.
 

Əvvəlki tədqiqatlar göstərib ki, asteroidlər, nüvə müharibəsi və ya vulkanlar Günəşi illərlə bloklaya bilər və bunun nəticələri 66 milyon il əvvəl dinozavrları məhv edən nəticələrlə müqayisə edilə bilər.
 

Bu ssenarilərdən biri təkrar olunarsa, günəş işığının səviyyəsi 90% azala bilər, o zaman qlobal temperatur Selsi üzrə 25 dərəcəyə enə bilər. Belə şəraitdə qida sistemimiz çökəcək və bəşəriyyət yeni reallıqlarda yaşaya biləcək yeni qida mənbələri axtarmalı olacaq.


Uolş kitabında qida fəlakətinin həllini göbələk yetişdirməkdə görür. O, ideyanı 2014-cü ildə yazdığı kitabda post-apokaliptik kənd təsərrüfatı ideyasını təsvir edən inşaat mühəndisi David Denkenbergerdən alıb.


Dünyanı göbələklər və ya insanlar idarə edəcək
 

Əgər insanlar bu ssenarilərdən birində ölsələr, Uolş deyir ki, Yer kürəsini yenidən göbələklər idarə edəcək. Nəticədə, jurnalist qida böhranından çıxmaq üçün insanların göbələkdən öz xeyrinə istifadə etməsi variantını nəzərdən keçirməyi təklif edir.
 

Günəşin qarşısını almaq, şübhəsiz ki, çox sayda ağac qırılmasına səbəb olacaqdır. İnsanlar, əlbəttə ki, bütün bu “ölü odunları” həzm edə bilmirlər, amma göbələklər, yeyilə biləndir.
 

Uolş kitabında hətta riyazi hesablamalar aparıb: uzunluğu 0,9 metr və eni 10 santimetr olan bir log dörd ildə təxminən 1 kiloqram göbələk verməlidir. Bu həcm heç də böyük görünmür, lakin Denkenberqer hesab edir ki, təbii fəlakətdən sonra sağ qalan əhalinin kifayət qədər qidası olmalıdır.
 

Bundan əlavə, Denkenberger bəşəriyyətin çay hazırlamaq üçün istifadə edilə bilən yarpaqlardan, C vitamini də daxil olmaqla, əskik olan qidaları doldurmaq üçün istifadə edə biləcəyini təklif edir. Bu yarpaqlar, siçovullar və inəklər kimi gövşəyən heyvanlar üçün qida kimi də istifadə edilə bilər


Tədqiqatçılar onu da qeyd edirlər ki, siçovullar həm də ən geniş qida mənbələrindən birinə çevrilə bilər - onlar sellülozu həzm edə bilirlər, yəni ölü ağacları da yeyə bilərlər. Bundan əlavə, siçovullar sürətlə çoxalırlar və günəş işığına ehtiyac duymurlar, bu da onları insanlar üçün əlverişli qida mənbəyinə çevirir.
Çox güman ki, siçovullar fəlakətin nəticələrindən sağ çıxa biləcəklər və insanlar üçün qida və zülal mənbəyinə çevrilə bilərlər.

 

Sağ qalanlar birləşəcək
 

Bundan əlavə, Uolş kitabında sağ qalanların sonda adamyeyənliyə əl atacağına dair ümumi mifi təkzib edir. Onun sözlərinə görə, bu ideya fəlakətdən sonra işləməyəcək, çünki insanlar davamlı qida mənbəyi ola bilməz.
 

2017-ci ildə bir qrup bakalavr tələbəsi bəşəriyyətin ancaq cannibalizmlə yaşaya bilsəydi, nə qədər yaşaya biləcəyini hesablayıb. Proqnozlar, təəssüf ki, ürəkaçan deyil - bu haldabiz çətin ki, üç il davam edə bilək. Daha sonra Yer kürəsində yalnız bir nəfər qalacaq.
 

Eyni zamanda, Uolş qeyd edir ki, yeni kənd təsərrüfatının yaradılmasıyeni kənd təsərrüfatı sisteminin yaradılması koordinasiyalı iş tələb edəcək. Buna görə də tədqiqatçılar hesab edirlər ki, insanların bir-birini yeməkdənsə, birləşmək ehtimalı daha çoxdur.
 

Aynil

Sfera.az