Birləşmiş Millətlər Təşkilatı axtarış və xilasetmə işlərini adətən fəlakətdən beş-yeddi gün sonra dayandırır. Lakin tarixdə uzun müddət keçməsinə baxmayaraq, dağıntılar altından qurtulan bir çox şəxslər olub.

Bəs insanlar dağıntılar altında nə qədər sağ qala bilər?

Sfera.az bildirir ki, britaniyalı tədqiqatçıların fikrincə, dağıntılar altında nə qədər qalacağınız zəlzələnin ilk anlarında bəlli olur. Əgər zəlzələyə bir boşluqda yaxalanmısınızsa, nəfəs ala biləcək qədər kənardan oksigen daxil olursa, dağıntılar altında qalma müddətiniz daha uzun ola bilər.

Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, zəlzələ zamanı xəsarət alanların bəziləri həyatını “əzilmə sindromu” səbəbindən itirirlər: “Bədəni sıxan uçqun parçası çıxarıldıqda əzilmiş qan toxumasında yığılan toksinlər bütün bədənə yayılır və orqanizm bunun öhdəsindən gələ bilmir. Bu vəziyyət böyrəkləri zədələyir və şoka səbəb olur, yaralı çox əziyyət çəkir. Təcili tibbi yardım olmazsa, bu, böyrək çatışmazlığına çevrilə bilər.

Ümumiyyətlə, dağıntılar altında iki həftədən çox qalmaq nadir hallarda olur. Hər keçən gün insanın sağ qalmaq ehtimalı azalır. Həmçinin, dar bir yerdə sıxışıb qalmaq istilik və karbon qazının artmasına səbəb olur, zərərçəkən boğularaq ölə bilir”.

Xilasetmə işləri ilə məşğul olan şəxslər bildirirlər ki, dağıntılar altında qalan insanlar bəzən huşunu itirir və ya yuxuya gedir: “Buna görə də onlarda saatlarla həyat əlamətləri görünmür. Lakin əməliyyat komandaları heç vaxt işini dayandırmırlar. Bəzən dağıntılar altında qalan şəxsin öldüyünü düşünürsən, amma əksi olur”.

Mütəxəssislər deyirlər ki, zəlzələdə xəsarət almamısınızsa, nəfəs ala biləcəyiniz kiçik bir boşluqda ilişib qalmısınızsa, o zaman prioritetiniz bu dəfə sağ qalmaq üçün su tapmaqdır: “Bir insanın su olmadan nə qədər yaşaya biləcəyini təxmin etmək çox çətindir, lakin orta hesabla 3-7 gün demək olar. Susuz nə qədər vaxt idarə edə biləcəyiniz ətraf mühitin istiliyindən, nə qədər tərlədiyinizdən, bağırsaq sisteminizdə pozğunluq olub-olmamasından, ümumi sağlamlıq səviyyənizdən, yaşınızdan asılıdır”.

Tədqiqatçılar həmçinin əlavə edirlər ki, dağıntılar altından sağ çıxmaq həm də güclü iradə tələb edir: “Xilasedicilər həmişə deyir ki,  sağ qalanlar böyük iradə nümayiş etdirənlərdir. Bəziləri taleyə təslim olmaq və mübarizədən əl çəkməli olduqlarını düşünür, bəziləri isə sona qədər sağ qalmağa çalışır”.

Günay Rəsulqızı