Hipnoz psixologiyaya görə süni yarımyuxu vəziyyətidir.
 

Sfera.az bildirir ki, Hipnoz terminini ilk dəfə istifadə edən şotlandiyalı həkim Ceyms Braid bu termini yunan mifologiyasında yuxu tanrısının adından götürüb.
 

Braidin hipnoz sözünü işlətərkən mənbə götürdüyü yunan mifologiyasındakı “Hypnos” və qardaşı ölüm tanrısı Thanatos, Hadesin ölülər səltənətində yaşayırdılar. Qanadlı gənc kimi təsvir edilən Hypnos sehrli çubuğu ilə yorğun insanların alınlarına toxunur, tünd qanadları ilə onları yelləyir, ya da buynuz vasitəsilə onlara yuxu verən maddə tökür, onlara yuxu gətirirdi. Hypnos tanrıları yatdıracaq qədər güclü idi.
 

Müxtəlif mədəniyyətlərdə hipnoz və ya trans vəziyyətindən çox vaxt kollektiv şəkildə həyata keçirilən rituallarda və mərasimlərdə istifadə olunur. Məsələn, Qərbi Afrika mənşəli spiritist-animist Vudu dinində möminlər hər axşam və hər səhər yüksək səslə qamçı ilə dua edərək trans vəziyyətinə düşürlər.
 

Ənənəvi hipnoz üsulunun mənşəyi 18-ci əsrin sonlarına təsadüf edir. Dr. F. Anton Mesmer 1778-ci ildə Vyanadan inqilabi yeni müalicə üsulu ilə qayıtmışdı. Mesmer hipnozu "mesmerizm" adlandırdığı heyvan maqnitizmi ilə əlaqələndirib. O, insanlar arasında görünməyən maqnit mayesindən danışıb. Bu səbəbdən də həmkarları tərəfindən xaric edilib, hətta şarlatan olmaqda ittiham olunub.
 

Mesmer seanslarında metal çubuqlar və seyrəldilmiş sulfat turşusunun buxarları olan çəlləkdən istifadə edirdi. Zəif işıqlı, ətirli, mülayim musiqisi olan bu klinikaya gələn dövrün məşhur adları qırmızı paltarlı Mesmerin onları transa salacağını gözləyirdilər. Bu üsulun korluqdan döş qəfəsi xəstəliklərinə, revmatizmdən tutmuş ağır yanıqlara qədər bir çox xəstəliyi sağaltdığı deyilir.

Aralarında Benjamin Franklin və Lavoisier də daxil olmaqla bir elmi komitə Mesmerin hipnoz üsuluna qarşı bir araya gəlib və maqnetizmin sübut oluna bilməyəcəyinə qərar verib. Onlar üçün müalicə üsulu yalnız təxəyyül idi. Mesmer öz metodunu sübut edə bilmədiyi üçün Parisi tərk edir, lakin tələbələri və bəzi ifaçılar onun metodundan uzun müddət istifadə etməyə davam etdilər.
 

Bu, mütləq bizim uşaqlığımızla bağlıdır

19-cu əsrin sonlarında fransız nevroloqu Jan Martin Şarko hipnoz olunmağın xüsusi fizioloji vəziyyət olduğunu bildirdi. Bir müddət Charcot ilə işləyən Freyd, peşəsinin ilk illərində şüuraltının izahında hipnozdan köməkçi element kimi istifadə etdi.
Təbii ki, o illərdə hipnozun həqiqətən müalicəvi olub-olmaması çox müzakirə olunurdu. Həkimlər təkid edirdilər ki, hipnoz yalnız təxəyyül üsuludur və bu üsulda təlqin edən ürək hipnoz edənin istəklərini yerinə yetirir.

Hipnozun həqiqiliyi ilə bağlı mübahisələr hələ də davam edir. Məlum olub ki, hipnoz altında olan və şüurlu vəziyyətdə olan insanların beyin dalğaları eynidir. Əslində insanların meditasiya, cinsi əlaqə, nağara ritualları və ya danışıq yolu ilə təklifləri daha çox qəbul etdiyi doğrudur. Bunun hipnoz adlandırılmadığını deyənlər də kifayət qədər çoxdur.
 

Qadınlarda daha çox hipnoz həvəsi var

Mütəxəssislər bu mövzuda qadınların kişilərdən daha yaxşı olduğunu söyləyirlər. Amma təbii ki, təhsil səviyyəsinə, mədəniyyətinə, sosial vərdişlərinə görə vəziyyət dəyişir. Qadınlar falçılıq və astrologiya kimi sahələrə daha çox maraq göstərdikləri üçün onların təlqinə açıq olduqları cəmiyyət tərəfindən qəbul edilir.

Əslində insanları indiki vəziyyətdən, zamandan ayırmaq da bir növ hipnozdur. Bunun ən gözəl nümunəsi Süleyman Dəmirəldən gəlir. Qədim dövrlərdə bir jurnalist Süleyman Dəmirəldən niyə baş nazirlə danışmadığını və niyə onu dinləmədiyini soruşduqda Dəmirəl belə cavab vermişdi: 'Dinləsəydim, dinləməzdim'. O, bu cavabı ilə jurnalisti mühitdəki fikir axınından yayındırıb və başqa şeylər üzərində düşünməsinə səbəb olub. Necə ki, biz sizə başqa bir şey söyləməklə sizi hipnoz tarixindən uzaqlaşdırırıq.

Aysel