Azərbaycanda dərmanlar qonşu ölkələrdən niyə dəfələrlə bahadır? - Açıqlama

Dərman preparatlarının bahalığı müxtəlif səviyyələrdə müzakirələrə və etirazlara səbəb olmaqdadır. Sosial mediada əksəriyyət ölkədə bir sıra dərmanların qonşu ölkələrlə müqayisədə iki-üç dəfə baha olduğunu vurğulayır.

Bəs, Azərbaycanda dərman qiymətləri niyə bu qədər bahadır?

Sfera.az bildirir ki, mövzuyla bağlı fikirlərini bölüşən tibb elmləri doktoru, professor Musa Qəniyev deyib ki, ümumiyyətlə, dünyada öz tələbatını qarşılayacaq qədər dərman preparatı istehsal edən ölkə yoxdur:

“Bu cəhətdən qibtə ediləsi yeganə ölkə Yaponiyadır - o da təlabatını yalnız 80% təmin edir. ABŞ təlabatının 45%, Latın Amerikası ölkələri birlikdə 20%, Afrika ölkələri isə 10%-i qədər dərman preparatı istehsal edir. Rusiya öz xammalı hesabına, təlabatının yalnız 10%-i qədər dərman preparatı istehsal edir. Bəzi istisnalar nəzərə alınmasa, əksər ölkələrdə öz xammalı hesabına dərman istehsalı yoxdur və ya çox kiçik faiz nisbətindədir. Odur ki, dərman idxalı, tək Azərbaycan üçün deyil, bütün dövlətlər üçün qaçılmazdır”.

“Azərbaycan dərman istehsal etməli, buna görə zavodlar tikilməli, dövlət bu məsələyə xüsusi diqqət göstərməlidir”, deyənlər həqiqəti də bilməlidir.  Belə zavodlar tikilsə belə dərmanların hazırlanması üçün substansiyalar xaricdən gətirilməlidir. Substansiyaların alınma və daşınma xərcləri nəzərə alınarsa, bu halda, dərman preparatlarının qiymətinin aşağı olacağını düşünmək mənasızdır”.

Mütəxəssis qeyd edib ki, dərmanların satış qiymətin fantastik olması, rəqabət bazarında inhisarlıq, cəzasızlıq dövlət nəzarətinin zəif və oliqarx faktorunun hegemonluğu ilə əlaqədardır:

“Nəticədə dərmanların topdan və ya pərakəndə satış qiyməti, real maya dəyərini dəfələrlə üstələyir. Maddi maraq prinsipinə görə, ixracçı və idxalçı arasındakı müqavilələrdə bir qayda olaraq şişirdilmiş qiymətlər göstərilir. Nəticədə hər iki tərəf məlum faiz əlavələri nisbətində deyil, dəfələrlə artıq “çirkin gəlir” götürür.  Uduzan, dərman ala bilməyən isə yenə zəhmətkeş xalq kütləsi olur. Yeganə çıxış yolu dərman və qida əlavələri idxalına dövlətin elmə əsaslanan sərt nəzarətinin təmin olunması, dərmanların topdan və pərakəndə satış qiymətinin vahid mexanizmlə tənzimlənməsidir. Bu hal həm də ölkə büdcəsinə milyonlarla dollar gəlir gətirə bilər”.

Günay Rəsulqızı