“Əsl peşəkar olsan da, əclafsan...” – Stalin general Jiqaryovu niyə vurmaq istəyib?

Ali Baş Komandanın general-polkovnik Pavel Jiqaryova təbriki isə tam fərqlənib:

General Stalinin üzündəki gizlənmiş təbəssümü hiss edib Ali Baş Komandanın bu ifadələrini cavabsız qoymayıb:

Jiqaryov kim olub? Stalin niyə onu əclaf adlandırıb? Ali Baş Komandanla generalın arasında hansı hadisə baş verib?

Müharibə dövründə Pavel Jiqaryovun hansı statusda olduğu haqda təsəvvür yaratmaq üçün bir faktı qeyd etmək kifayətdir. Müharibənin başlamasından yeddi gün sonra 29 iyun 1941-ci ildə Jiqaryov Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı, eyni zamanda SSRİ xalq müdafiə komissarının (müdafiə nazirinin) aviasiya üzrə müavini təyin olunub. Həmin tarixdən 1942-ci ilin 4 may tarixinə qədər, 11 ay ərzində generalla Stalinin 44 dəfə görüşü keçirilib. Ali Baş Komandan onun işindən razı qalsa da, 44-cü görüş insidentsiz ötüşməyib.

1942-ci ilin aprel ayının sonlarında Stalinə hərbi təyyarələrin çatışmazlığı  məruzə ediləndə o, müvafiq qurumlara məsələni təcili araşdırmağı göstəriş verib. Məlum olub ki, 715 hərbi təyyarə hərbi zavodlar tərəfindən istismara buraxılıb, amma hansısa məlum olmayan səbəblərdən Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən döyüş hesabına götürülməyib. 

Məsələyə aydınlıq gətirmək üçün Jiqaryov Stalinin kabinetinə dəvət olunub. Ali Baş Komandan birbaşa mətləbə keçib:

Jiqaryov heç bir kağızdan istifadə etməyərək ayrı-ayrı cəbhələrdə döyüş hesabında olan hərbi təyyarələrin sayını söyləyib və onların hansı cəbhədə az olduğunu da diqqətə çatdırıb. Stalin növbəti sualını verib:

- Bəli, yoldaş Stalin.

Stalin iş masasının üstündəki telefonu qaldırıb köməkçisinə tapşırıq verib:

Qeyd edək ki, Şaxurin həmin dövrdə SSRİ aviasiya sənayesi komissarı vəzifəsində işləyib. Çox qısa bir aradan sonra Şaxurin Stalinin kabinetinə gəlib və sorğu-sual bu dəfə komissarla davam edib:

- Xeyr, yoldaş Stalin, hələ ki, heç bir problem yoxdur. Xammal vaxtında alınır, işçi qüvvəsi üç növbədə işləyir. Diqqətinizə çatdırım ki, Dövlət Müdafiə Komitəsi və Müdafiə Nazirliyinin bütün sifarişləri vaxtında və artıqlaması ilə icra olunur. Onu da bildirmək istəyirəm ki, sizin imzanızla bizə təqdim olunan planları 100 faiz deyil, 112 faizlə yerinə yetirmişik.

Bu sual Şaxurini çaşdırmaqla yanaşı, həm də təəccübləndirib:

Bu məqamda Jiqaryov söhbətə müdaxilə edib:

Jiqaryovun bu ittihamı Şaxurini özündən çıxarıb və o, üzünü Stalinə tutub:

Stalin elə həmin anda üç ən böyük hərbi zavodun direktorları ilə telefon əlaqəsi yaradıb. Araşdırmalardan sonra məlum olub ki, təyyarəlrər istismara tam yararlıdır, amma Hərbi Hava Qüvvələri onları döyüş hesabına götürmür.

Bu aydınlaşmadan sonra Stalin Jiqaryovun yarım addımlığında dayanıb və təmkinin saxlaya bilməyib:

Stalin əlini havaya qaldırıb generalı vurmaq istəyib, amma bu fikrindən daşınıb. Həmin görüşdə iştirak edən aviasiya marşalı Qolovanov sonralar bu hadisə haqqında yazıb:

Əslində, generalı yalan danımağa vadar edən tutarlı səbəb olub. Belə ki, Hərbi Hava Qüvvələri həmin təyyarələri döyüş hesabına təyyarəçilərin olmadığna görə götürə bilməyib. Bu problemi isə Jiqaryov Stalinə demək istəməyib.

 

Kremldəki qələbə ziyafətində isə Ali Baş Komandanla general barışıblar. O, 1949-cu ildə yenidən komandan vəzifəsinə qaytarılıb, aviasiya marşalı rütbəsini daşıyıb.