Rusiya Qazaxıstandan niyə çıxır? – Zülfüqarovdan “məsələ Cenevrədə həll edilib” açıqlaması
12:22 / 11.01.2022
1043
Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev
parlamentin iclasında məlumat verib ki, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı
sülhməramlılarının Qazaxıstandakı missiyası başa çatıb və iki gündən sonra sülhməramlı
kontingentin ölkədən mərhələli şəkildə çıxarılmasına başlanılacaq.
Maraqlıdır, KTMT-nin iki gün sonra Qazaxıstanı
tərk etməsinin səbəbi nədir? İsveçrənin Cenevrə şəhərində ABŞ-la Rusiya
arasında baş tutan təhlükəsizlik təminatı məsələlərinə dair danışıqların bu qərara
təsiri olubmu?
Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən
sabiq xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov deyib ki, KTMT-nin iki gün sonra
Qazaxıstanı tərk etməsi qərarı şübhəsiz ki, ABŞ-la Rusiya arasında Cenevrə şəhərində
baş tutan təhlükəsizlik təminatı məsələlərinə dair danışıqların nəticəsi ilə
bağlıdır:
"Qazaxıstandakı məsələlərə daha geniş
aspektdə baxmaq lazımdır. Hazırda əsas iki güc arasında mübarizə
gedir, bunlar ABŞ və Çindir. Rusiya isə iqtisadiyyatı zəif, ordusu güclü bir
ölkədir. ABŞ və Qərb indiki halda maksimum dərəcədə çalışır ki, rəsmi Moskva
Pekinə yaxınlaşmasın. Daha dəqiq desək, bu mübarizədə Kremli neytrallaşdırmaq Qərbin
əsas hədəfidir”.
Diplomat hesab edir ki, dünən Cenevrə şəhərində baş tutan təhlükəsizlik təminatı məsələlərinə
dair danışıqlarda ABŞ ilə Rusiya arasında müəyyən razılıqlar əldə edilib:
"Bu razılaşmanın nəticəsi olaraq da Kreml KTMT-nin
iki gün sonra Qazaxıstanı tərk etməsi haqda qərar verib. Hələlik tərəflər
arasında hansı məsələlərə dair razılığın əldə olunması bəlli olmasa da,
Vaşinqtonun bu günə qədər Moskvaya kifayət qədər güzəştlər etdiyini deyə bilərəm.
Misal üçün "Şimal Axını - 2" layihəsinin icrası və ya Ukrayna məsələsi.
Bildiyiniz kimi, Ukraynanın şərqində hazırda baş verən hadisələrdə Vaşinqton hər
nə qədər Kiyevə şifahi dəstək nümayiş etdirsə də, əyani heç nə etmir. Bunun da
səbəbi yenə Vaşinqtonun Kremlə güzəştə getməsidir. Bütün bunlara baxmayaraq dünənki Cenevrə
görüşündə Rusiyanın ABŞ-la ortamənzilli ballistik raketlərin Ukrayna sərhədinə
yerləşdirilməməsinə dair razılıq əldə edildiyini ehtimal etmək olar. İndiki
halda Kremli ən çox narahat edən də elə məhz bu idi”.
T. Zülfüqarovun sözlərinə görə, KTMT-nin iki
gün sonra Qazaxıstanı tərk etməsi qərarı Prezident Kasım-Jomart Tokayevin istəyi
ilə baş verə bilməzdi:
"Yəni bu qərarı verən yenə Kreml oldu. Bir məsələni
də qeyd edim ki, bizim ictimaiyyətdə hazırda yanlış bir təsəvvür formalaşıb ki,
Rusiya SSRİ-ni restavrasiya etmək niyyətindədir. Bu mümkün deyil və yanlış
fikirdir. Məsələyə daha geniş aspektdən baxmaq lazımdır. Bu böyük güclərin
regionda apardığı nüfuz mübarizəsindən doğan sitiuasiya idi. Görünür, indi tərəflər
arasında müəyyən razılıq əldə olunub ki, Kreml də buna görə Qazaxıstandan çıxmağa
razılaşıb”.
