"Omicron" həbləri, "kripto inqilab", kosmos yarışları... - 2022-ci ildə Dünyanı nələr gözləyir? / VİDEO
18:03 / 13.12.2021
2517
2021-ci il kütləvi peyvəndlər, məhdudiyyətlərin
yüngülləşdirilməsi və sərhədlərin yenidən açılması ilə yadda qaldı. Amma Dünya bu
il də COVID-19 pandemiyası ilə mübarizəyə davam etdi. Bəs 2022-ci ildə bizi nələr
gözləyir?
Pandemiyadan endemikə…
İqtisadçı 2022-ci ildə Dünyada pandemiyanın endemik vəziyyətə keçəcəyini və koronavirusun bir növ idarə olunan xəstəliyə çevriləcəyini ümid edir:
"Virus əleyhinə həblər, ümumilikdə koronavirusa, əsasən
də "Omicron” ştamına qarşı çox vacib bir silahdır. Çünki bu antiviral dərmanlar
virusun RNT-sinə təsir edərək replikasiyanın qarşısını alır. Həblər "Omicron”a
qarşı ən təsirli vasitə ola bilərlər”.
Hibrid iş rejimi bərabərsizliyi artıracaq
Kriptovalyutalar ram ediləcək
Kosmosa hakim olmaq yarışı
Qeyd edim ki, hazırda ABŞ kosmosda liderin kim
olduğunu xatırlatmaq üçün Aya qayıtmaq istəyir və bunun üçün "SpaceX”in
texnologiyasından faydalanmağı ümid edir.
İqlim böhranını iri şirkətlər həll edə bilər
"The Economist”in məşhur, illik "The World Ahead 2022”
jurnalının redaktoru Tom Stendic bu barədə öz proqnozlarını açıqlayıb.
Sfera.az iqtisadçının
qarşıdan gələn 12 ay üçün proqnozlaşdırdığı tendensiyaları təqdim edir:
Pandemiyadan endemikə…
İqtisadçı 2022-ci ildə Dünyada pandemiyanın endemik vəziyyətə keçəcəyini və koronavirusun bir növ idarə olunan xəstəliyə çevriləcəyini ümid edir:
"Peyvənd səviyyəsi yüksək olan bəzi Qərb ölkələrində
biz bu mövqeyə çatmağa başlamışıq. Əsl problem isə təkcə zəngin ölkələrdə yox,
Dünyanın hər yerində peyvəndi əlçatan etməkdir. "Omicron” ştamı gündəmə gəldikdən
sonra bir çox ekspertin də vurğuladığı kimi, hamı təhlükəsiz vəziyyətdə olana qədər
hamımız təhlükədə olmağa davam edəcəyik”.
Ekspertin fikrincə, 2022-ci ildə peyvəndlərdən daha
çox virus əleyhinə həblər gündəmdə olacaq:
Hibrid iş rejimi bərabərsizliyi artıracaq
Tom Stendic 2022-ci ildə hibrid iş rejimi ilə bağlı qayda-qanunların
hazırlanmasının vacib olduğuna diqqət çəkir. O, hibrid rejimin onsuz da iş
dünyasında mövcud olan ədalətsizliyi daha da artıracağından narahatdır:
"Sorğuların nəticələri göstərir ki, uşaq baxımı ilə məşğul
olan qadınlar və kişilər ofisə qayıtmağa daha az həvəslidirlər. Məlum olub ki, bu
mövzuda irqi fərqlər də var. "Ağ işçilər” qaradərili insanlardan fərqli olaraq ofisə
qayıtmaq istədiklərini söyləyirlər. Görünür, ağdərili və yüksək vəzifəli deyilsinizsə,
ofislər o qədər də qonaqpərvər yerlər deyil. Burada narahatedici məqam odur ki,
yalnız ofisdən işləməyə həvəsli olan kütlə ənənəvi iş rejiminə qayıdarsa, onlar
rəhbərlərlə daha çox vaxt keçirəcək, pillələri daha tez qalxacaq və maaş artımı
əldə edəcəklər. Bildiyiniz kimi, gender və irqə görə maaş fərqliliyi
kimi mövzularda Dünya onsuz da geriyə doğru gedir".
Kriptovalyutalar ram ediləcək
2021-ci ildə blokçeyn texnologiyası və kriptovalyutaya,
ümumilikdə qeyri-mərkəzləşdirilmiş maliyyəyə həvəs daha da artdı. Hətta əsas
banklar və şirkətlər də kriptovalyutaları daha ciddi qəbul etməyə başladı. Tom Stendic deyir ki, qarşıdan gələn ildə sözün geniş
mənasında maliyyənin, pulun, eləcə də bankçılığın gələcəyi üçün üç rəqib baxış
arasında "müharibə” gedəcək:
"Bununla bağlı deyə bilərəm ki, bizi bir növ
texnologiya sənayesi inqilabı gözləyir. Bildiyiniz kimi, "Facebook” kimi div şirkətlər
öz valyutalarını işə salmağa hazırlaşırlar. Bunu dəstəkləyənlər olduğu kimi, böyük
texnoloji şirkətlərin həddən artıq mərkəzləşdirilmiş və çox güclü olduğunu əsas
gətirərək onlara etibar etməyən "kripto kütləsi” də var. Mərkəzi Bank isə deyir
ki, "bir saniyə gözləyin, kimsə burada rəqəmsal valyuta buraxacaqsa, o niyə biz
olmayaq?”. Beləliklə, mən düşünürəm ki, biz bu üç qüvvə arasında gedən mübarizəyə
şahid olacağıq.
Fikrimcə, bu və ya digər formada biz kriptovalyutaların
bir növ əhilləşdirildiyini görəcəyik. Bunu əvvəlki texnologiyalarda da görmüşük.
Bir sözlə, yeni üsul ilə köhnə üsul arasında kompromis əldə ediləcək".
Kosmosa hakim olmaq yarışı
Hazırda eyni vaxtda davam edən bir neçə "kosmik yarış”ımız
var. 2021-ci ildə biz üç böyük ABŞ şirkətinin kosmosa daha çox turist göndərən
ilk şirkət olmaq üçün mübarizə apardığını gördük. Beləliklə, "Virgin Galactic”, "Blue Origin” və "SpaceX”
şirkətləri kosmosa turist göndərdi. 2022-ci ildə həmin şirkətlərin daha çox turisti
kosmosa göndərməsi gözləniləndir.
"SpaceX”in "Starship” adlı kosmos gəmisi ilk orbital
uçuşunu 2022-ci ilin yanvar və ya fevral ayında həyata keçirəcək. Əgər bu uğurlu
alınarsa, iqtisadiyyata güclü təsir edən faktora çevriləcək.
İqlim böhranını iri şirkətlər həll edə bilər
"Düşünürəm ki, builki İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə
Konvensiyası Tərəfləri Konfransının 26-cı sessiyasının (COP 26) nəticəsinin xəyal
qırıqlığı yaratması mövzusunda hamı həmfikirdir”, - deyən Tom Stendic 2022-ci
ildə iqlimlə bağlı həll yollarının dövlətlərdən çox şirkətlərdən gələcəyini
bildirir:
"Bu il iqlim mövzusunda geriyə getmədik, ancaq işlər
çox sürətli də irəliləmədi. Yaxşı ki, artıq bir çox şirkət bu mövzuda hansısa
addım atmaq fikrindədir. Şirkətlər deyirlər ki, əgər hökumətlər bu işləri görməyəcəksə,
emissiyaları azaltmaq üçün özləri böyük və cəsarətli addımlar atacaqlar.
Dünyanın aparıcı ekoloqlarından olan çinli Ma Syun Qərblə
Çinin bu məsələdə əməkdaşlığının ən asan yolunu yaxşı izah edir. O, təklif edir
ki, Çində çoxlu məhsul istehsal edən Qərb şirkətləri ölkədəki təchizatçılarını ən
aşağı karbon təminat edənlər arasından seçsinlər. Onun rəhbərlik etdiyi Qeyri-Hökumət
Təşkilatı (QHT) Çində 10 milyon şirkətin məlumat bazasını hazırlayıb. Beləliklə,
həmin baza əsasında kimin "iqlim dostu” olduğunu bilmək mümkündür. İdeya çox bəsitdir:
Qərb şirkətləri Çində təchizatçıları seçərkən ən aşağı karbon təminatçılarına
üstünlük verərsə, bu, təbii olaraq karbon izlərini azaltmaq üçün onlar arasında
rəqabətə səbəb olacaq.
Ümid edirəm ki, hökumətlərin iqlim məsələsində əldə edə
bilmədiyi uğuru özəl sektor əldə edəcək”.
İlknur
Sfera.az
