Referendum və növbədənkənar parlament seçkiləri realdırmı? - MÜSAHİBƏ

 

Sfera.az-ın əməkdaşı mövzu ilə bağlı sabiq deputat, Konstitusiya Araşdırmaları Fondunun prezidenti Əliməmməd Nuriyevin fikirlərini öyrənib. Həmin müsahibəni təqdim edirik:

- Qanunvericiliyin həmişə təkmilləşdirməyə ehtiyac var, o cümlədən Konstitusiyanın. Sadəcə olaraq, hazırkı şəraitdə o mühit varmı? Belə bir vəziyyət yetişibmi? Əlbəttə, bu suala cavab verərkən birmənalı şəkildə demək olar ki, bugünkü qanunvericiliyimizin mümkün olan imkanı var - istənilən fəaliyyəti hərəkətə keçirmək, islahatları sürətləndirmək və digər məsələlər istiqamətində. Bu baxımdan Konstitusiyada hər hansı dəyişikliyin edilməsinə, referendumun keçirilməsinə zərurət görmürəm. Digər tərəfdən Konstitusiyada sonuncu dəyişiklik 2016-cı ildə baş vermişdir və həmin zaman əsas mahiyyət idarəetmənin daha da təkmilləşdirilməsi, yeni institutların yaradılması, insan hüquq və azadlıqları ilə bağlı müəyyən maddələrə dəyişiklik edilməsi məsələsindən ibarət idi. Bu da öz həllini tapıb. Amma heç şübhəsiz ki, gələcəkdə qanunvericiliyə dəyişiklik edilməsi zəruridir. Xüsusilə də hökumətin parlament qarşısında cavabdehliyinin artırılmasına ehtiyac var. O cümlədən Nazirlər Kabinetinə ehtiyacın olmadığını düşünürəm. Bu qurum daha çox bürokratlaşmış strukturdur. Orada qərarların qəbul edilməsi prosesində lənglik var. Bəlkə də tamam başqa sistemə keçmək barədə düşünə bilərik. Eyni zamanda proporsional seçki sistemi, Milli Məclisin deputatlarının sayının artırılması istiqamətində dəyişiklər də gündəmdə ola bilər. Bu, perspektiv üçün mümkündür və yəqin ki, bunlarla bağlı dəyişikliklər baş verəcək. Amma biz indi müharibədən çıxan ölkəyik, hazırkı şəraitdə yeni əlavə xərclərə ehtiyac yoxdur. Referendum həm də xərclər deməkdir. Bu gün cəmiyyət Qarabağa, oranın dirçəlməsinə, bərpasına fokuslanmalıdır. Referendum müəyyən gərginlik, təlatüm yarada bilər. Əlbəttə, gələcəkdə referendum keçirməklə bağlı fikirləşmək mümkündür.

- İstər proporsional, istərsə də majoritar seçki sisteminin müsbət və çatışmayan cəhətləri var. Əlbəttə, proporsional seçki sisteminin tətbiqi siyasi partiyaların daha da sürətli inkişafına gətirib çıxara bilər. Lakin hesab edirəm ki, majoritar seçki sistemi daxilində də bunu etmək mümkündür. Siyasi partiyaların inkişafını istəyiriksə, bu barədə düşünməyə dəyər. Digər tərəfdən isə Azərbaycanda siyasi partiyalarla iş son illərdə daha da genişlənib, ölkənin siyasi həyatına geniş miqyasda daxil olmağa başlayıblar. Onların həm müharibə dövründə ciddi bəyanatları olub, həm də ölkəmizə qarşı olan bir sıra təhdidlərdə birgə mövqedən çıxış ediblər. Həmçinin Prezident Administrasiyasında siyasi partiyalarla iş şöbəsi, qanunvericilik şöbəsi fəaliyyət göstərir. Partiyalarla mütəmadi dialoq aparılır, bu da əhəmiyyətlidir. Cəmiyyətdə rəqabətli mühitin yaranması hər şeydən əvvəl siyasi partiyaların iştirak şərtlərindən də asılıdır. Bu baxımdan qeyd etdiyim məsələlər, əlbəttə, siyasi partiyaların inkişafında yeni mərhələnin başlanmasının göstəricisidir.

 

- Növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi ölkədə yenidən siyasi gərginlik yarada bilər. Ona görə də bunun bir mənasını görmürəm. Güman etmirəm ki, hər hansı seçki olacaq. O zaman bu instituta inam, etibar azala bilər. Milli Məclis özü də fəaliyyətini yenidən qurur. Bu da diqqətəlayiq məqamdır. Eyni zamanda parlamentdə plüralizm mühiti artmaqdadır. Milli Məclisin fəaliyyətində hər şey əladır desək, yanlış olardı. Bu institut öz fəaliyyətində vətəndaş cəmiyyəti ilə əlaqələrini genişləndirməlidir. Xüsusilə də, qanunların təsirinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı vətəndaş cəmiyyətinə sifarişlər verilə bilər. Bu proseslə əlaqəli rəy sorğularının keçirilməsi vacibdir. Çünki Azərbaycanla bağlı bir çox reytinqlərin müəyyən edilməsində həm də parlamentin nə dərəcədə iştirak məsələsi , burada vətəndaş cəmiyyətinin fəallığı önəmlidir.